Afgelopen vrijdag werd tijdens het Nieuwjaarsevent van het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) het rapport Stand van het Nederlands digitaal erfgoed; 1-meting naar aanleiding van het Intensiveringsprogramma 2019-2021 gepresenteerd. Het rapport laat zien hoe de beschikbaarheid, toegankelijkheid, vindbaarheid en het gebruik van digitaal erfgoed zich de afgelopen jaren hebben ontwikkeld. Het NDE distilleerde zes trends uit het rapport.
Nog weinig organisaties hebben een strategie voor digitaal erfgoed maar leggen plannen op dit gebied soms al vast in bijvoorbeeld een communicatiestrategie. Het besef groeit om nieuwe standaarden, ontwikkelingen en beleid te formuleren in een expliciete strategie; grotere musea en archieven geven hier al uitvoering aan.
Erfgoedorganisaties, onderzoekers en andere gebruikers hebben een groeiende behoefte aan erfgoed als (big) data. Digitaal erfgoed bestaat hierbij niet uit losse digitale collecties, maar is toegankelijk en vindbaar via de nationale infrastructuur voor Verbonden Erfgoed. Zo wordt digitaal erfgoed met elkaar verbonden en toegankelijk gemaakt via tools en standaarden zoals linked open data.
Al in 2015 worden in een rapport van de Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid en LIMA over born digital erfgoed zorgen geuit over de kennis en capaciteit om dit materiaal te behouden en ontsluiten. Uit interviews voor de 1-meting blijkt dat born digital erfgoed nog altijd een uitdaging vormt voor erfgoedorganisaties.
Ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie maken het bijvoorbeeld mogelijk om digitale audiovisuele bestanden of scans van handschriften doorzoekbaar te maken. Dergelijke ontwikkelingen verbeteren daarmee de toegankelijkheid en vindbaarheid van het digitaal erfgoed.
Het aandeel dat zichzelf ziet als een actieve gebruiker die zelf dingen met erfgoed doet of wil doen is gestegen. Daarbij valt op dat jongvolwassenen (16 t/m 24 jaar) zichzelf bovengemiddeld vaak als actieve gebruiker zien. Daarbij staat deze groep ook vaker open voor suggesties om hun actieve participatie te stimuleren.
Google blijft een heel belangrijk kanaal voor erfgoedorganisaties en gebruikers. Wanneer een website minder goed doorzoekbaar is, heeft dit grote gevolgen voor de gebruikscijfers. Een collectie die minder actief wordt gepromoot, maar wel goed vindbaar is, blijft goede gebruikscijfers houden.
Onderzoeksbureau Dialogic stelde het rapport Stand van het Nederlands digitaal erfgoed; 1-meting naar aanleiding van het Intensiveringsprogramma 2019-2021 op in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Dit onderzoek is een vervolg op de nulmeting Nederlands digitaal erfgoed uit 2019. Het volledige rapport is hier te downloaden.