Het kabinet kent in het kader van het programma Zwaartekracht 21,3 miljoen euro toe aan het project ‘De algoritmische samenleving’, dat door een nationaal consortium van universiteiten zal worden uitgevoerd. In het onderzoek ligt de focus onder meer op de implicaties van het toenemend gebruik van geautomatiseerde besluitvorming en artificial intelligence.
Het gebruik van AI en digitale technologieën in de wereld om ons heen neemt steeds verder toe en dat heeft tal van juridische, ethische, maatschappelijke en democratische implicaties. In het project ‘De algoritmische samenleving’ (ALGOSOC) wordt onderzocht hoe we binnen de ontwikkeling van (semi)geautomatiseerde processen, waaronder AI, publieke waarden en mensenrechten kunnen waarborgen. ALGOSOC wordt uitgevoerd door een nationaal consortium van universiteiten met de deelnemers: Universiteit van Amsterdam (UvA), Universiteit Utrecht, Erasmus Universiteit Rotterdam, Tilburg University en Technische Universiteit Delft.
Kaders voor governance
Namens de UvA zijn universiteitshoogleraren Natali Helberger (Law and Digital Technology, with special emphasis on Artificial Intelligence) en Claes de Vreese (Artificial Intelligence and Society) betrokken. Ze werken al geruime tijd samen, onder meer in het AI, Media and Democracy Lab van de onderzoeksteams Human(e) AI en ICDS (Information, Communication & The Data Society). ‘Geautomatiseerde besluitvorming wordt steeds meer een maatschappelijke realiteit. Op alle terreinen van ons leven, van gezondheid en recht tot media en democratie, worstelen beleidsmakers en academici met de vraag of en hoe we geautomatiseerde besluitvorming in de samenleving kunnen toepassen’, zegt Helberger op de UvA-site. ‘De Zwaartekracht-financiering voor het ALGOSOC-programma is een enorme kans om baanbrekende, interdisciplinaire inzichten te ontwikkelen die de “algoritmische samenleving” zullen helpen om onze fundamentele rechten en publieke waarden te beschermen en de noodzakelijke kaders voor governance tot stand te brengen.’
Ruim 142 miljoen
In totaal ontvangen in deze ronde van het Zwaartekracht-programma zeven consortia met wetenschappers van verschillende Nederlandse universiteiten financiering voor hun onderzoeksprojecten. Bij elkaar wordt ruim 142 miljoen euro toegekend. Met het programma kunnen onderzoekers gedurende tien jaar universitair toponderzoek doen en multidisciplinair samenwerken. Een van de pijlers van het programma is dat over disciplines en universiteiten heen wordt samengewerkt. Het Zwaartekracht-programma wordt in opdracht van het ministerie van OCW door NWO uitgevoerd.