Na enige discussie is de installatie Intellectual Heritage, die kunstenaar Maarten Baas maakte in opdracht van de Bibliotheek Utrecht, een feit. Het kunstwerk hangt boven de ingang van de bibliotheek aan het Neude.
‘De bibliotheek tot een inclusieve ruimte maken, een aantrekkelijke plek voor de jongere generatie, waardoor haar bereik onder doelgroepen wordt vergroot’, dat is een van de kernboodschappen van Intellectual Heritage. Het kunstwerk strekt zich uit over 9,5 x 8 meter boven de hoofdingang van het voormalige postkantoor waarin nu de oudste openbare bibliotheek van Nederland is gevestigd.
De installatie toont woorden die worden gebruikt in de taal van literatuur, cultuur en filosofie, maar ook beeldtaal die wordt ingezet om een boodschap over te brengen zoals in reclame. Intellectual Heritage is volgens Bibliotheek Utrecht geïnspireerd op de architectuur van het gebouw én op de nieuwe functie als bibliotheek. ‘Daarnaast verbindt het op een bijzondere manier de drukte van het plein met zijn horeca, vele festivals en vrolijkheid met de relatieve rust en het meer ingetogene dat een bibliotheek vaak uitstraalt. Daarbij combineert Maarten Baas de vluchtige reclamevorm met de intellectuele inhoud.’
Invloed van tech op informatie
Volgens Baas zelf worden openbare bibliotheken gewaardeerd als ‘vertrouwde ruimtes die voor iedereen toegankelijk zijn, maar ze hebben ook te maken met uitdagingen op het gebied van veerkracht en duurzaamheid, waaronder de technologische ontwikkeling die van invloed is op de manier waarop mensen verbinding willen maken met informatie en cultuur’. ‘Digitale technologie zal een grote invloed blijven hebben op de manier waarop we informatie verkrijgen en consumeren, en mensen zullen nog meer interactieve ervaringen verwachten die zich buiten het gebouw zelf uitstrekken’, stelt hij. Het kunstwerk van Baas ‘moet de boodschap van een openbare bibliotheek buiten haar eigen muren uitdragen, terwijl het ingaat op hoe de fysieke en digitale dimensies van het moderne leven in elkaar overvloeien’.
Discussie over kunstwerk
De plaatsing van het kunstwerk had al in de tweede helft van 2020 moeten gebeuren, maar het project liep vertraging op door enerzijds corona en anderzijds discussie over het kunstwerk an sich. Sommigen vinden het prachtig, terwijl anderen zich afvragen of het wel past bij een monumentaal gebouw. De plannen werden wel doorgezet, en na aanpassing van het lichtplan kwam er ook groen licht van de gemeenteraad.
Het kunstwerk van Baas is een van de vijf kunstwerken die speciaal zijn gemaakt voor Bibliotheek Neude. De overige kunstenaars zijn Jan Willem Deiman, Frank Halmans, Daan Paans en Jop Vissers Vorstenbosch.
Foto boven: Maarten Noordijk