Door: Edwin Mijnsbergen
De column van Lukas Daalder, in het Financieele Dagblad van 10 april 2017, trok mijn aandacht door de titel: ‘Soft data = fake news?’. Ik dacht de betekenis daarvan wel enigszins te begrijpen maar zeker van mijn zaak was ik allerminst. Toch maar even lezen. Hij schrijft onder meer: ‘Het tweede thema, dat met name de laatste weken is opgedoken, is de sterke divergentie tussen hard data en soft data. Om te voorkomen dat mensen denken dat soft data wellicht een economische variant van fake news is: dat is niet het geval. Als we het over soft data hebben, gaat het over sentimentsreeksen en vertrouwensindicatoren, als we het over hard data hebben kijken we naar banengroei, gerapporteerde autoverkopen en de omzet in de industrie.’
Een eenvoudige zoekopdracht in Google laat zien dat het onderwerp ‘zachte data’ inderdaad zeer actueel is, met name in Amerikaanse (financiële) media, die schrijven over het beleid van Donald Trump. Als je de zoekopdracht verfijnt op ‘artikelen geschreven in het Nederlands’ blijven er echter veel minder bronnen over, zeker als je de zoekopdracht ook nog eens vertaalt naar ‘zachte data’. Voor een bondige definitie kun je toch het beste zoeken in het Engels. Die van Cambridge Dictionary luidt: ‘Informatie over die dingen die moeilijk te meten zijn, zoals de meningen en gevoelens van mensen’.
Helder, maar is het begrip ook nieuw? Nee dus. Wie zoekt in Google Books, Worldcat en historische krantenbanken kan vaststellen dat zachte data al werden genoemd in publicaties uit de jaren veertig, maar pas veelvuldig vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw.
Weten we dat ook weer. Het antwoord op die vraag of groeiramingen gebaseerd zouden mogen zijn op zachte data, laat ik verder aan de experts maar interessant is het vraagstuk wel. Daalder nogmaals: ‘Steeds minder mensen en bedrijven nemen de moeite om mee te doen aan enquêtes, wat de betrouwbaarheid van de uitslag niet ten goede komt. Soft data zijn volgens deze interpretatie wellicht toch een milde variant van fake news. Het probleem van deze interpretatie is echter dat dit niet alleen voor de soft data van toepassing is. Ook veel van de harde data wordt op basis van enquêtes samengesteld, waarmee het dus een algemeen probleem is.’
Edwin Mijnsbergen is redacteur van IP en freelance informatiespecialist.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 5 / 2017. Het gehele nummer kun je hier lezen.