Door: Rob Feenstra
Eerlijk gezegd had ik nog nooit van earcons gehoord, en een kleine rondvraag in mijn omgeving leerde me dat ik lang niet de enige ben. Toch kent iedereen ze al jaren. In een artikel uit 1989 (!!) worden ze gedefinieerd als non-verbale audioberichten die gebruikt worden in het verkeer tussen mens en computer om informatie te geven over een gebeurtenis of handeling. Het zijn de drie toontjes die je hoort wanneer er een nieuw mailtje binnenkomt, het kraakgeluidje als je je prullenbak leegt of de biepjes wanneer je typt op je touchscreen. Als je erop gaat letten, merk je pas hoe vaak we die geluidjes van hooguit een paar seconden binnenkrijgen.
Hoe kort ze ook zijn, er wordt goed over nagedacht. De bekende musicus en producer Brian Eno kreeg ooit de opdracht om voor Windows 95 een earcon te maken die inspirerend, universeel, optimistisch, futuristisch, sentimenteel en emotioneel klonk, en dat in 3,25 seconde. Uiteindelijk werd het geluid ruim 3 seconden langer, voor earconbegrippen een eeuwigheid, maar toen zaten ook alle karakteristieken er in.
De earcon dankt zijn naam aan zijn visuele broertje, de icon (met de klankassociatie eye-con). Dankzij de opmars van digitale assistenten als Siri en Alexa worden earcons steeds belangrijker. Om deze toepassingen te gebruiken hoef je niet meer naar een beeldscherm te kijken en dus zijn het de geluidjes, en niet de beelden, die bepalend zijn voor de herkenning en de beleving.
Computertoepassingen maken steeds meer gebruik van geluid en apparaten maken steeds meer gebruik van computertoepassingen. Het ligt dan ook voor de hand dat we in de toekomst via de slimme speaker, de laptop, de smartphone, de koelkast en de vaatwasser nog veel van de earcon gaan horen.
Rob Feenstra is projectleider/consultant bij de Universitaire Bibliotheken Leiden; heeft als aandachtsgebieden bibliotheeksystemen en de digitale bibliotheek
Deze bijdrage komt uit IP nr. 2 / 2019. Het gehele nummer kun je hier lezen.