Door: Edwin Mijnsbergen
In deze aflevering van #IPLINGO geen aandacht voor een woord, maar voor een symbool: de R met een cirkeltje, het Amerikaanse symbool voor een geregistreerd handelsmerk.
Dat symbool plakte de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) achter het woord bibliotheek, in een bericht dat op 12 april op de website werd gedeeld, onder de titel ‘Positioneringsstatement voor de Bibliotheek®’. Over het symbool schreef ict-jurist Arnoud Engelfriet in 2008: ‘Het ®-teken staat voor “registered trademark” en komt, zoals wel meer rare tekens, uit de Verenigde Staten. In Nederland is er geen wettelijke regeling over hoe je aanduidt dat iets een geregistreerd merk is. De reden dat de VS wel zoiets heeft, is omdat het hebben van een geregistreerd merk voordelen oplevert boven een ongeregistreerd merk. Bij ons bestaat het hele idee van een ongeregistreerd merk niet eens.’
Laat ik vooropstellen dat ik het een heel goede zaak vind dat bibliotheken bezig zijn met hun identiteit en positionering. In de aandachtseconomie ontkom je niet aan investeringen in marketing. Als publiek instituut moet je net zo goed als commerciële partijen je stinkende best doen om zichtbaar en relevant te blijven. Ik vraag me echter wel af of de weg die openbare bibliotheken in Nederland zijn ingeslagen de juiste is. Ik volg de reclamecampagnes van bibliotheken al een paar jaar met argusogen en constateer keer op keer dat ze een toon hebben die ik persoonlijk niet bij bibliotheken vind passen. Die toon is mijns inziens te onpersoonlijk, te bedacht en te commercieel. Dat heeft alles te maken met de partijen die worden ingehuurd om de campagnes te voeren.
In het bijbehorende, uitgebreide Positioneringsstatement (zie tinyurl.com/grh6wm5) lees ik dat op basis van het document aan drie reclamebureaus is gevraagd te ‘pitchen’ voor een landelijke campagne. Laten we dan maar hopen dat het een bureau is dat snapt dat een handelsmerk niet goed past bij publieke instellingen. Daar zien we veel liever de symbolen van creative commons en open access, om maar eens iets te noemen. Dat zou pas positioneren zijn.
Edwin Mijnsbergen is redacteur van IP en freelance informatiespecialist.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 4 / 2016. Het gehele nummer kun je hier lezen.