De Vlaamse Erfgoedbibliotheek, PACKED Expertisecentrum Digitaal Erfgoed en Amsab-ISG hebben een rapport gepubliceerd met daarin een behoeftenbepaling voor de Vlaamse erfgoedbibliotheken, musea en culturele archieven.
In een nieuwsbericht stellen de organisaties dat de behoeften op het vlak van de digitale bewaring van audiovisuele materialen in eerdere jaren al vrij goed waren onderzocht maar dat voor andere types cultureel erfgoed er nog nooit een globale behoeftenanalyse was geweest. Ook de haalbaarheid van een gemeenschappelijke dienstverlening en de rol van een centraal instituut voor archivering was nooit onderzocht.
Het onderzoek richtte zich vooral op die te maken hebben met digitale langetermijnbewaring, beheer van digitale collecties, ontsluiting via virtuele platformen en technische ondersteuning en kennisdeling. Zowel de behoeften van grote, middelgrote als kleine organisaties werden daarbij opgenomen, ook van organisaties die niet gesubsidieerd worden door de Vlaamse overheid. Voor elk van de deelsectoren werd een sterkte-zwakteanalyse opgesteld, plus aanbevelingen voor de overheid en het Vlaams Instituut voor Archivering (VIAA). Mede omwille van de tijdsbeperking werd bij de studie zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaand onderzoek.
De belangrijkste aanbevelingen uit het rapport:
- Overheden op alle niveaus moet de cultureel-erfgoedsector beter ondersteunen (niet alleen op digitaal vlak).
- Er moet een kader worden gecreëerd waarbinnen het VIAA kan uitgroeien tot een centraal kwaliteitsinstrument voor digitalisering, digitale archivering en ontsluiting van cultureel erfgoed. De Vlaamse overheid moet daarbij een financieel engagement op de lange termijn aangaan. Anders is digitale duurzaamheid niet haalbaar.
- Ook moet de Vlaamse overheid een bijdrage leveren aan een oplossing voor de problematiek van het intellectueel eigendom waar cultureel-erfgoedinstellingen mee worstelen.
- Het VIAA moet een rol kunnen vervullen voor alle cultureel-erfgoedorganisaties, en niet alleen voor audiovisuele media. Bestaande initiatieven en netwerken moeten door het VIAA worden versterkt.
- Het instituut dient een oplossing te bieden voor de langetermijnbewaring van digitale collecties, met daaraan gekoppeld een systeem voor het beheer van de digitale collecties.
- De koppeling tussen de digitale collecties en de cultureel-erfgoedinstelling moet blijven bestaan.
- Het VIAA moet standaarden en kwaliteitseisen respecteren en propageren, technische ondersteuning bieden en een rol vervullen bij samenwerking en kennisdeling.
- Qua digitalisering moet een nadruk worden gelegd op grote programma’s. Prioriteiten dienen te worden gesteld op basis van relevante criteria.
- Het VIAA moet platformen en tools ontwikkelen om digitale collecties toegankelijk te maken, waaronder een systeem om lespakketten en leerobjecten aan te bieden aan het onderwijs.