Cultuur vind je overal, althans volgens de antropologen Danielle Braun en Jitske Kramer. Zo ook in een organisatie, afdeling, team of werkgroep. Voor leidinggevenden kunnen weerbarstige organisatieculturen echter een flinke uitdaging zijn. De Corporate Tribe, Managementboek van het Jaar 2016, geeft managers en leiders de handvaten om hun organisatiecultuur te doorgronden en te veranderen. Hoe? Door exotische lessen uit de antropologie.
Door: Vincent Janssen
Weer een managementboek. What’s new? Danielle Braun en Jitske Kramer doen met hun verfrissende ‘corporate antropologie’-benadering een stapje terug: ze beschouwen organisaties namelijk vanaf een afstand en zien enkel groepen mensen. Om de unieke onderlinge relaties in deze groepen te begrijpen hoeven we volgens de auteurs maar te kijken naar andere, vaak uitheemse culturen.
Het vermakelijke De Corporate Tribe neemt in een serie verhalen en reisverslagen de lezer mee naar onder andere de Maori’s, Tibet en het Limburgse carnaval. Als een interim-manager zich bijvoorbeeld afvraagt hoe een fusie fatsoenlijk uitgevoerd moet worden, is volgens Braun en Kramer het antwoord te vinden bij een stamhoofd in de Amazone: hij wist twee rivaliserende clans samen te voegen.
Organisatiesafari
Als een heuse BBC-documentaire in schrift wordt in De Corporate Tribe de kudde werknemers bestudeerd aan de hand van elementaire antropologische theorieën. De auteurs weten deze organisatiesafari vervolgens tot leven te wekken met opzienbarende kronieken en hun eigen unieke ervaringen. Het taboe van relaties op de werkvloer wordt zo vergeleken met incest bij de Inca’s en de manager-werknemerrelatie blijkt niet veel anders te zijn dan Indiase familiebanden.
Volgens Braun en Kramer is er echter maar één manier waarop de manager de antropologielessen kan toepassen in de praktijk: ‘going native’. Leidinggevenden moeten niet alleen over het vermogen beschikken om de organisatiecultuur te zien vanuit het buitenstaandersperspectief, maar vooral ook als deelnemer hieraan. Leiders zullen dan al snel merken dat hervormingen en nieuwe ideeën minder weerstand oproepen, menen de auteurs.
Totempaal
Het definiëren van de organisatiecultuur blijkt eveneens enorm lastig zijn. De corporate antropologiebenadering wijst managers er vooral op om te letten op zowel de omgangsvormen tussen hun werknemers als op de heilige voorwerpen, oftewel de ‘totempalen’, in hun organisatie. Of het nu roddelen bij de waterkoeler op de marketingafdeling is of het ritueel doodknuppelen van een biggetje in de Filipijnse binnenlanden: om te leiden is weet nodig van de bestaande gebruiken en rites in een gemeenschap. De Corporate Tribe is daarom noodzakelijk leesvoer voor leidinggevenden die hun organisatie beter willen begrijpen. ‘Cultuur is niet goed of slecht,’ schrijven Braun en Kramer. ‘Cultuur ís’. Ze maken van iedere manager de organisatiesjamaan die deze onontkoombare organisatiecultuur kan beteugelen.
Danielle Braun en Jitske Kramer | De corporate tribe; organisatielessen uit de antropologie | Vakmedianet Management B.V. | 2015 |
ISBN 9789462760363
Vincent Janssen is redacteur van IP en specialist Scientific Information bij de Maastricht University Library.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 6 / 2016. Het gehele nummer kun je hier lezen.