Door: Hay Kranen
Een paar jaar geleden werkte ik als webontwikkelaar bij een omroep. Van een recente grote televisieserie werd een dvd-box gemaakt. En de producent had een geweldig idee om die box wat aantrekkelijker te maken voor potentiële kopers en vroeg mij om advies. ‘Kun jij de website van het programma op een cd-rom zetten, zodat we die er in de doos bij kunnen doen?’
Even viel ik stil, en toen zei ik wat iedereen die deze column leest nu denkt. ‘Wie wil er een website op een cd-rom als je die ook gewoon online kunt zien?’
Zo had de producent er nog niet naar gekeken, en de box werd op de markt gebracht zonder technologische innovaties uit de tijd dat mensen nog Windows 98 gebruikten.
Achteraf konden we erom lachen. Maar hoe vaak gebeurt het niet dat je projecten ziet waar je bij denkt: waarom heeft niemand hier wat langer over nagedacht?
Ik kon het de producent moeilijk kwalijk nemen. Die is vooral bezig met het maken van een mooie televisieserie. Zo’n dvd-box is een afterthought, die cd-rom waarschijnlijk een afterafterthought. Een leuk extraatje. Dat een website op een cd best een slecht idee is, daar had hij niet over nagedacht. Maar wat wil je? Hij is tv-producent, geen softwareontwikkelaar. Gelukkig vroeg hij om advies voor het te laat was. En hij accepteerde dat zijn idee moest sneuvelen.
Eigenlijk maakte die producent maar één fout: wel nadenken over de vorm (de cd), maar niet over de inhoud (wat er op de website staat).
In mijn huidige werk, als bouwer van digitale verhalen bij een grote krant, kom ik dit fenomeen bijna dagelijks tegen. Meestal in vragen als: Is het mogelijk om een wereldkaart met video’s te maken? Kan jij een quiz met foto’s maken? Of: Hoe kunnen lezers een foto insturen?
Wel vorm, maar geen inhoud.
Ik antwoord dan: ‘Welk verhaal wil je vertellen?’. Of: ‘Waar gaat het over?’. En samen komen we er achter dat er een veel betere vorm is die het verhaal vertelt of het probleem oplost. Als je de hele dag artikelen schrijft, ontwikkel je blijkbaar een blind spot voor je eigen werk.
We hebben elkaars expertise nodig om er het beste van te maken. Want waar de journalist een blind spot heeft voor de inhoud, heb ík er een voor de vorm.
Ik bouwde een digitale variant van een traditionele papieren voetbalquiz en voorzag een probleem: bij een digitale quiz laat ik aan het eind meestal de antwoorden zien. Maar als ik dat nu zou doen, dan zouden mensen met die antwoorden bij de papieren versie vals kunnen spelen. Ik vertelde dat tegen de toch redelijk digibete auteur, die droogjes opmerkte: ‘Dan laat je toch alleen de score zien?’.
D’oh!
Als je iedereen vroeg betrekt bij een project, kun je de aannames die er zijn snel toetsen. Heb je het sneller over de ‘waarom’-vraag in plaats van de ‘wat’-vraag. En kijk je beter naar het grotere plaatje: is dit de juiste vorm om het probleem mee op te lossen?
Doe je dat niet, dan zit je voor je het weet met een website op een spiegelend schijfje.
Hay Kranen werkt als newsroom developer bij de Volkskrant. Hij was Wikipedian-in-Residence bij de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 2 / 2017. Het gehele nummer kun je hier lezen.