Bas Savenije is op 1 januari afgetreden als algemeen directeur van de Koninklijke Bibliotheek. IP kijkt met hem terug op bijna zes jaar KB.
Doelstellingen
‘In een IP-interview bij mijn aantreden in 2009 gaf ik aan wat mijn belangrijkste doelstellingen waren voor de KB: versnelling van de digitalisering en meer nationale samenwerking op het gebied van digitale dienstverlening. Destijds lag er nog een groot accent op de internationale samenwerking. Op nationaal niveau werd de KB nog niet zo vaak gezien als logische samenwerkingspartner. Daar wilde ik meer nadruk op leggen.’
Digitalisering
‘Wat betreft de digitalisering hebben we de afgelopen jaren behoorlijk versneld. Dat komt mede dankzij de samenwerking met Google. Ook de gezamenlijk digitale dienstverlening is in een stroomversnelling gekomen. Het NRC-artikel uit 2011 over het “digitale drama” was negatief, maar misschien een goede wake-up call. [Het artikel had als strekking dat de digitalisering van erfgoed een hoge vlucht neemt, maar slordig en chaotisch gebeurt. Wetenschappers kunnen talloze bronnen daardoor niet vinden of doorzoeken, red.]’
‘Er wordt zo ontzettend veel gedigitaliseerd, maar alles was zo verspreid beschikbaar. Het was de hoogste tijd om digitaal materiaal meer te gaan bundelen. Zo is bij de universiteitsbibliotheken en de KB het idee ontstaan voor een platform, wat uiteindelijk heeft geleid tot Delpher.’
Maatschappelijke functie
‘In het eerder genoemde IP-interview zei ik ook dat ik hoopte dat de KB de relatie met de openbare bibliotheken “wat meer” zou kunnen versterken. Nu is per 1 januari de nieuwe bibliotheekwet in werking getreden, die de KB verantwoordelijk maakt voor de stelseltaken in het openbare bibliotheekveld. Daarmee is de formele integratie in de KB van Bibliotheek.nl (BNL), het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) en de Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL) een feit. Dit zal de klant veel voordelen geven. De nieuwe organisatie is een fantastische basis om de maatschappelijke functie van bibliotheken vorm te gaan geven. Ik hoop dat de mensen die in deze nieuwe organisatie samenkomen de inspiratie vinden om dat te gaan doen. Bibliotheken richten zich in toenemende mate op activiteiten naast het “uitlenen van boeken”. Het zal steeds meer een mengeling van digitale en fysieke taken zijn.’
Grenzen slechten
‘De KB kan meerwaarde leveren bij het slechten van de grenzen tussen de verschillende bibliotheeksystemen, waardoor wetenschappelijke informatie op uniforme wijze beschikbaar kan komen. Vanuit OCW wordt daar nu hard aan getrokken. Ik vind het alleen jammer dat het ministerie van Economische Zaken hier nooit actief in is geweest. Kennis is van grote economische waarde. ’
Netwerk
‘De titel van het nieuwe KBbeleidsplan 2015-2018, waaraan ik nog heb kunnen bijdragen, is De kracht van het netwerk. Waar de KB zich op gaat richten is de positie van de klant en de samenwerking tussen de bibliotheken tot een landelijk netwerk. De komende tijd zal blijken hoe die synergie precies vormgegeven moet worden.’
Open access
‘Ik heb altijd gestreefd naar het beschikbaar stellen van met name wetenschappelijke informatie aan alle Nederlandse burgers, door middel van open access of via een betaalbare vorm van pay-per-view. De afgelopen jaren is daar veel met uitgevers over gesproken, maar helaas zat er te weinig vooruitgang in. De intentieverklaring die de UKB (het samenwerkingsverband van de universiteitsbibliotheken en de KB) en uitgeverij Springer hebben ondertekend om gezamenlijk het publiceren via open access te bevorderen, is een belangrijke stap in die richting. Ik ben ook heel blij dat staatssecretaris Sander Dekker zich nu actief inzet voor open access.’
Zelfverkozen keurslijf
‘De afgelopen jaren heb ik een ontzettend volle agenda gehad, een soort zelfverkozen keurslijf. Dat mag nu wel wat losser. Ik las ook vooral diagonaal, en moest zelfs oppassen dat ik romans niet ook zo ging lezen. Ik kan nu weer wat meer de diepte ingaan.’
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2015. Het gehele nummer kun je hier lezen