Robert van der Vooren is projectmanager bij de VSNU, een Nederlandse organisatie die de maatschappelijke positie van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek moet versterken. Hij leidt een project dat de overgang naar open access bevordert.
Wat willen de Nederlandse universiteiten met open access?
‘Nederlandse universiteiten vinden dat wetenschap voor iedereen vrij toegankelijk (open access) moet zijn. Het meeste onderzoek is immers met publiek geld bekostigd. Daarnaast is open access ook goed voor Nederlandse onderzoekers; open access-publicaties zijn op internet beter vindbaar en worden daardoor vaker geciteerd.’
Wat kun je hier namens VSNU aan doen?
‘Een aantal licenties met grote uitgevers op wetenschappelijke tijdschriften loopt tegelijkertijd af. De VSNU ziet hier een kans om van het traditionele abonnementsmodel af te stappen. Universiteiten willen de contracten alleen verlengen onder voorwaarde dat de uitgevers bereid zijn serieuze stappen te zetten om open access dichterbij te brengen.’
Wat zijn de resultaten tot nu toe?
‘Uitgevers reageren wisselend op de vraag van de VSNU, omdat open access het bestaande verdienmodel ingrijpend verandert. Toch is dat de toekomst, bewijst ook de onlangs bereikte overeenkomst met Springer. In de overeenkomst met Springer is een afspraak gemaakt over betalen voor publiceren in plaats van voor lezen. De author processing costs (APC’s) om te publiceren zijn voor een substantieel deel via de tijdschriften afgekocht. Dat betekent dat wetenschappers niet meer individueel hoeven te betalen voor het publiceren via open access.’
Waarom kiest Nederland een eigen weg?
‘Het is een eigen weg omdat Nederland als eerste deze weg inslaat. De meeste landen kiezen voorzichtig voor groen open access: de auteursversie van een artikel opslaan in een eigen openbaar toegankelijk repository, maar de gepubliceerde versie blijft achter de betaalpoort van de uitgever. Nederland gaat voor goud: de auteur betaalt de uitgever en daarna is de publicatie vrij toegankelijk. Het is zo gemakkelijker om wetenschappelijke resultaten te hergebruiken en ernaar te verwijzen, maar de omslag is veel ingrijpender. De keuze voor goud is een keuze voor duurzaam open access.’
Wat gaan we komend half jaar hiervan merken?
‘Het is van de onderhandelingen afhankelijk wat universiteiten gaan merken. Ik hoop in navolging van Springer meerdere succesvolle overeenkomsten bekend te kunnen maken. In dat geval worden wetenschappers begeleid in de werkwijze die vereist is voor publiceren in open access.’
Wat wilde je vroeger worden?
‘Ik zag mezelf in mijn dromen graag als gezagvoerder. Een vliegtuig, trein of groot schip maakte daarbij geen verschil.’
Waarom heb je voor je deze loopbaan gekozen?
‘Wetenschap heeft een grote aantrekkingskracht op mij. Ik wilde niet zozeer een wetenschappelijke carrière, dus het was zaak op zoek te gaan naar een andere verbinding met het instituut en de academische gemeenschap. Dat heeft me in eerste instantie naar de universitair medische centra geleid, waar ik als bestuursadviseur werkte.’
Welk ebook las je het laatst?
‘Mijn eerste ebook moet ik nog lezen. Ik zie veel voordelen van ebooks, maar ik ga eerst mijn ongelezen papieren boeken lezen. Een andere vorm van elektronische boeken gebruik ik wel geregeld. Ik heb iedere week veel reistijd per auto en luister onderweg dan graag voorgelezen boeken. Zoals onlangs nog naar Donna Tartt’s The Secret History.’
En welk papieren boek?
‘De kunst van het veldspel, door Chad Harbach. Prachtig boek! Het speelt zich af op een kleine universiteit in de Verenigde Staten.’
Heeft het papieren boek nog toekomst?
‘Ja, daar ben ik van overtuigd. Ik bezit een zeer oude familiebijbel, die me veel waard is. Ik kan me er geen voorstelling van maken wat voor boekvorm dat kan vervangen.’
De beste app die je kent?
‘Turboscan. Gemakkelijke scanfunctie voor documenten. Ik gebruik hem vaak.’
Vertel iets verrassends over jezelf.
‘In 2000 heb ik deelgenomen aan de Olympische Spelen in Sydney als roeier. Een ongekende belevenis. Hoewel zonder medaille thuisgekomen, denk ik er nog vaak aan terug met veel plezier en naarmate het langer geleden is met steeds meer trots.’
Naam en leeftijd
Robert van der Vooren (1974)
Opleiding
Bestuurskunde, Universiteit Twente
Huidige baan en werkgever
Projectmanager bij VSNU sinds augustus 2014. Hiervoor zelfstandig financieel adviseur ziekenhuisdirecties
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2015. Het gehele nummer kun je hier lezen