Is wat je ziet ook echt? De nieuwe tijdelijke expositie van Beeld & Geluid in Den Haag bouwt voort op het baanbrekende werk The Book of Veles van de Noorse Magnum-fotograaf en World Press Photo-winnaar Jonas Bendiksen. Ze nodigt bezoekers uit om kritische vragen te stellen over al het nieuws dat ze zien en lezen.
Het werk van Bendiksen in de nieuwe tentoonstelling draait om nepnieuws. De fotograaf reisde af naar het industriestadje Veles in Noord-Macedonië, dat in 2016 bekendheid kreeg als epicentrum van de productie van nepnieuws door werkloze jongeren. Zij rolden tijdens de Amerikaanse verkiezingen een desinformatiecampagne uit op Facebook die Trump aan het presidentschap hielp. Bendiksen maakte er een boek over: The Book of Veles. Dit project is als foto-essay te zien bij Beeld & Geluid, waarbij de bezoeker ook inzicht krijgt in de making-of. Tjeerd de Boer (hoofd programmering Beeld & Geluid): ‘De foto’s van Bendiksen zijn niet alleen mooie registraties van het leven in Veles. Er is meer te zien. Hoe langer je ernaar kijkt, hoe meer je begint te twijfelen over de taferelen. Is het nu echt wat je ziet? Of heeft de fotograaf op zijn beurt ook weer gespeeld met de werkelijkheid?’
AI-gedreven beeldmanipulatie
Bendiksen oogst lof, maar ook kritiek, waarbij hij zelf wordt beschuldigd van het verspreiden van nepnieuws. Het blijkt allemaal onderdeel te zijn van dit project. Geïnspireerd door de mythische Slavische god Veles verkent hij de grenzen van waarheid en realiteit in de fotografie. The Book of Veles blijkt ook een voorbode te zijn van AI-gedreven beeldmanipulatie, een technologie die zich razendsnel ontwikkelt en inmiddels al beschikbaar is via open apps en websites. Bendiksen: ‘When I made The Book of Veles I thought it was about the dilemma’s and technological possibilities in the near future. I was mistaken. It is about what is already happening today.’
Opening
Op 4 november zal Bendiksen voorafgaand aan de opening vertellen over de expositie met aansluitend een Q&A. De inloop is vanaf 15:30 uur, de lezing van Bendiksen begint om 16:00 uur en de expositie-opening is van 17:00 uur tot 18:30 uur. Aanmelden kan hier.
De expositie is te bekijken tot en met 8 januari 2023.