Op 12 maart, tijdens de Week van het Digitaal Erfgoed, presenteert Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) de publicatie ’De Digitale Feiten. Trends in digitaal erfgoed sinds 2008’. IP kreeg alvast inzage in de uitkomsten.
In vergelijking met andere Europese landen hebben Nederlandse erfgoedinstellingen bovengemiddeld vaker een informatie- en digitaliseringsplan. Zo heeft meer dan 60 procent van de Nederlandse erfgoedinstellingen een informatieplan terwijl het gemiddelde in Europa 34 procent is. Nog een opvallende observatie: Nederlandse instellingen lijken hun digitale collecties vaker aan particuliere initiatieven voor digitaal duurzame opslag toe te vertrouwen dan hun Europese collega’s.
Dit zijn enkele conclusies die getrokken kunnen worden op grond van statistisch onderzoek naar digitalisering van cultureel erfgoed door Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN). De gegevens van enkele honderden erfgoedinstellingen in Nederland geven veel informatie over de situatie rondom digitaal erfgoed. De vergelijking van de situatie in Nederland met die in de rest van Europa maakt het onderzoek extra waardevol.
Methodiek
DEN heeft sinds 2008 verschillende rapporten gepubliceerd over de voortgang van digitalisering van cultureel erfgoed in Nederland. DEN is partner in het Europese ENUMERATE-project. Daarin is een methodiek ontwikkeld om de groei en het gebruik van digitaal erfgoed in Europa te meten.
Het opbouwen van een gegevensverzameling over digitaal erfgoed is belangrijk. Met deze digitale feiten kunnen erfgoedinstellingen hun eigen situatie vergelijken met die van hun collega’s. Zelfs op Europees niveau. Ook buiten de erfgoedsector speelt deze informatie een rol. Politici en beleidsmakers kunnen met de statistische gegevens hun beleid cijfermatig onderbouwen.
Auteursrecht
Een van de vier thema’s in ‘De Digitale Feiten’ gaat over de toegang tot en het gebruik van digitale collecties. Uit een van de statistieken blijkt dat ruim de helft van de digitale erfgoedcollecties niet online raadpleegbaar is. Dit lijkt een tegenspraak. In ‘De Digitale Feiten’ leggen de onderzoekers van DEN onder andere een relatie met het auteursrecht. Wet- en regelgeving maakt het voor erfgoedinstellingen niet mogelijk om digitale collecties zonder meer online te zetten. Zo kan het gebeuren dat, hoewel een collectie digitaal beschikbaar is, het publiek vanwege auteursrechtbeperkingen toch bij de instelling op bezoek moet gaan om de digitale informatie op locatie te kunnen raadplegen. Dit soort cijfers kunnen politici helpen om de discussie over noodzakelijke veranderingen in het auteursrecht kracht bij te zetten.
Europeana
In 2014 heeft Europeana zich ontfermd over de ENUMERATE-gegevens. Dit maakt het mogelijk dat de data gebruikt kunnen worden in het platform dat Europeana maakt voor erfgoedprofessionals (pro.europeana.eu). Dit platform zal zowel onderzoeksdata aggregeren en presenteren maar ook hergebruik van verschillende onderzoeksmethodes en vragenlijsten mogelijk maken. DEN zal zich er in de komende jaren voor inzetten om het platform te ondersteunen. In ‘De Digitale Feiten’ staan alvast een paar voorbeelden van de meerwaarde van het verzamelen van dit soort statistische gegevens. Erfgoedinstellingen worden intussen alweer opgeroepen om deel te nemen aan de volgende Europese ronde van ENUMERATE. Op deze manier blijven de statistieken actueel en bruikbaar.
‘De Digitale Feiten. Trends in digitaal erfgoed sinds 2008’ is na 12 maart te downloaden op www.den.nl.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 2 / 2015. Het gehele nummer kun je hier lezen