Nederlanders blijken slecht te weten wat artificiële intelligentie eigenlijk is en hebben niet veel kennis over de milieu-impact van digitale apparaten. Ook worden we creatief minder digivaardig naarmate de leeftijd vordert en vinden we het moeilijker om de smartphone even te laten liggen als we jong zijn.
Dit blijkt uit het rapport Resultaten onderzoek digitale competenties (DIGCOM) mei 2022. UvA-wetenschappers Dian de Vries, Jessica Piotrowski en Claes de Vreese hebben de digitale kennis en vaardigheden van circa drieduizend Nederlanders tussen de 16 en 93 jaar gemeten en daarbij valt een aantal zaken op, zo meldt de UvA-website.
Moeite met informatie zoeken en beoordelen
Zo blijken, niet heel verrassend, 50-plussers minder kennis over het internet te hebben dan jongeren. Veertig procent denkt bijvoorbeeld dat iedereen dezelfde informatie krijgt bij online zoeken naar dezelfde dingen; onder jongeren is dit 13%. En 28% denkt dat het eerste zoekresultaat altijd de beste informatiebron is (meestal in werkelijkheid een advertentie) tegenover 9% van de deelnemers jonger dan 51 jaar. Ook hebben 50-plussers meer moeite met informatie zoeken, informatie kritisch beoordelen en hun apparaten en gegevens beschermen. Verder neemt het aantal digitale vaardigheden van Nederlanders met de leeftijd af. De meeste moeite hebben 50-plussers met creatieve vaardigheden, zoals presentaties of foto’s maken en bewerken.
Wat opvalt bij jongeren is dat zij zichzelf een hogere score geven op het gebied van netiquette. Ze weten daarentegen weer slechter dat ze updates gelijk moeten installeren om hun apparaat veiliger te houden, terwijl ouderen over het algemeen meer moeite met online veiligheid hebben. Verder blijken jongeren slechter te scoren op online gezondheid en welzijn, zoals ervoor zorgen dat de telefoon hen niet afleidt of een pauze nemen van het internetgebruik. Bijna een derde denkt dat ze wel kunnen multitasken en hun aandacht bij meerdere dingen tegelijk kunnen houden.
Weinig weten over AI en duurzaamheid
Het meest opvallende uit het onderzoek is dat zowel jong als oud aangeeft moeite te hebben met AI en weinig weet over de duurzaamheid van digitale apparaten. We weten bijvoorbeeld niet goed dat AI de inhoud van websites en apps voor nieuws en entertainment kan bepalen zonder dat een mens eraan te pas komt. En onze groene digitale vaardigheden nemen eerst toe met leeftijd, pieken rond de 38 jaar, en nemen daarna weer af. ‘We zouden veel meer kunnen leren over hoe we apparaten op een duurzame manier kunnen kopen, gebruiken en recyclen’, stellen de onderzoekers. ‘Landelijke campagnes zouden hierbij kunnen helpen, denk aan de campagne over het gebruik van wachtwoorden.’
Meting met DigIQ
De onderzoekers hebben de digitale competenties gemeten met behulp van de online tool DigIQ. De vragen van de DigIQ omvatten alle digitale kennis en vaardigheden die volgens Europese experts belangrijk zijn, waaronder het online kunnen vinden van informatie en die kritisch kunnen beoordelen, digitale producten kunnen maken of veranderen, en artificiële intelligentie kunnen herkennen en ermee kunnen omgaan. Het komende jaar zullen nog eens drieduizend Nederlanders de DigIQ invullen. Ook komt er een online tool waarmee alle Nederlanders zelf hun digitale competenties kunnen meten en een persoonlijk advies krijgen om hun digitale competenties te verbeteren.
De meting maakt deel uit van DIGCOM, een tweejarig onderzoeksproject dat wordt uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam met subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Je kunt het rapport Resultaten onderzoek digitale competenties (DIGCOM) mei 2022 hier downloaden.
