De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft het Open Science Fund gelanceerd, een nieuw financieringsinstrument dat bedoeld is om open science een impuls te geven. Via het programma kunnen projecten financieel worden ondersteund op het brede terrein van open science, bijvoorbeeld projecten gericht op vernieuwende manieren van (open) publiceren, het delen van FAIR data of software, of projecten die bijdragen aan de cultuurverandering die nodig is.
Het Open Science Fund staat open voor onderzoekers uit alle wetenschapsgebieden. De bedoeling is onderzoekers te ondersteunen bij het – over de volle breedte van open science – ontwikkelen, testen en implementeren van innovatieve manieren om onderzoek open, vrij toegankelijk, transparant en herbruikbaar te maken. In de eerste ronde is 1 miljoen euro beschikbaar voor projecten tot maximaal 50.000 euro. Het Open Science Fund is een belangrijke volgende stap in het erkennen en waarderen van open onderzoekspraktijken. Stan Gielen, voorzitter van NWO: ‘Open science vergt een cultuurverandering. Die proberen we op zo veel mogelijk manieren te bewerkstelligen, maar niet alleen via voorwaarden en regels. Het is cruciaal dat we de groeiende groep onderzoekers die open science al in de praktijk brengen verder uitdagen en daarvoor belonen. Dat is wat wij met het fonds hopen te bereiken.’
Meer impact op wetenschap en maatschappij
Open science is de beweging die staat voor een meer open en participatieve onderzoekspraktijk waarbij publicaties, data, software en andere vormen van wetenschappelijke informatie in een zo vroeg mogelijk stadium worden gedeeld en voor hergebruik beschikbaar worden gesteld. Het gaat hierbij om een systeemverandering in de wijze waarop wetenschap en onderzoek worden uitgevoerd en gewaardeerd; een verschuiving van het accent op publicaties van vooral positieve resultaten in wetenschappelijke tijdschriften naar het delen van alle beschikbare kennis, zoals onderzoekshypothesen, methoden en technieken, en onderzoeksgegevens in diverse stadia van het onderzoek. Uiteindelijk leidt open science tot meer impact, zowel op de wetenschap als op de maatschappij.
NWO zet zich al lange tijd in voor de transitie naar open science. Publicaties voortkomend uit NWO-financiering moeten daarom open access beschikbaar zijn. Verder moeten onderzoeksdata gegenereerd tijdens NWO-projecten zo open als mogelijk beschikbaar worden gesteld. De lancering van het Open Science Fund sluit ook aan bij het nationaal programma ‘erkennen en waarderen’ en het position paper ‘Ruimte voor ieders Talent’ dat een jaar geleden door VSNU, ZonMw, KNAW en NWO werd gepubliceerd.
Toekenningen van het Open Science Fund worden verwacht in de zomer van 2021.