Een writersblock tegengaan, even snel een ingewikkelde tekst samenvatten of een zoekopdracht uitzetten: ChatGPT kan een handig hulpmiddel zijn en zorgen voor een boost in de productiviteit van werknemers. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam waarschuwen echter voor de langetermijneffecten van de AI-tool.
Hoogleraar Knowledge and Organization Marleen Huysman deed samen met postdoc Jana Retkowsky en universitair hoofddocent Ella Hafermalz onderzoek naar het gebruik van de AI-tool ChatGPT onder early adopters. Het onthult een zorgwekkende trend, stellen zij. Medewerkers doen steeds vaker een beroep op de AI-tool voor hulp bij basiswerkzaamheden op het gebied van kennis, zoals informatie zoeken, brainstormen, eerste versies maken en werk nakijken. Voorheen waren collega’s, vooral junioren en ervaren experts, de eerste bronnen waar men naartoe ging voor dergelijke hulp. Volgens Huysman zijn organisaties gebouwd op samenwerking en het delen van kennis en ideeën – eigenschappen die essentieel zijn om te kunnen concurreren in de kenniseconomie. Dat uitgangspunt staat haaks op de uitgangspunten van een tool als ChatGPT, zegt ze. ‘Het is de altijd vriendelijke en behulpzame “collega” waar je 24/7 een beroep op kunt doen. De groeiende afhankelijkheid van de AI-tool heeft tot gevolg dat een medewerker minder zal delen of samenwerken met collega’s en dat cruciale kennis verloren gaat. Dat terwijl het juist essentieel is om een omgeving te bevorderen waarin collega’s samenwerken, ideeën ter discussie stellen en kennis delen om innovatie en groei te bevorderen.’
Risico op gebrek aan kennisdeling
Door de individuele en private aard van ChatGPT lopen medewerkers een grote kans geïsoleerd te raken van elkaar in hoe ze hun werk doen. Omdat medewerkers niet altijd open zijn over de inzet van ChatGPT in hun werk, ontbreekt volgens de onderzoekers vaak de discussie over welke rol ChatGPT zou moeten spelen in het werkproces, en daarmee wordt het risico op het gebrek van cruciale kennisdeling vergroot. De door de pandemie veroorzaakte situatie van werken op afstand, hoge werkdruk en personeelstekorten hebben van ChatGPT een aantrekkelijk alternatief gemaakt voor het zoeken van hulp, wat het potentiële probleem verder verergert.
Organisaties zouden volgens Huysman meer moeten kijken naar wat dit betekent voor de manier waarop ze zijn georganiseerd. ‘Momenteel zijn managers vooral bezorgd over de “hallucinerende” werking van ChatGPT, maar wordt er niet stilgestaan bij het toekomstige scenario waarin medewerkers elkaar niet meer nodig hebben en organisaties als los zand hun onzekere toekomst tegemoet zien. Als organisaties hun kennis niet meer kunnen verbeteren en vernieuwen, heeft dit grote consequenties voor hun bestaansrecht.’
International Conference on Information Systems
Het onderzoek naar de lange termijneffecten van ChatGPT is onlangs door het International Conference on Information Systems (ICIS) toegekend. Het ICIS is een van de meest vooraanstaande conferenties op het gebied van informatiesystemen en wordt jaarlijks georganiseerd door de Association for Information Systems. ICIS brengt academici, onderzoekers, professionals uit de industrie en andere belanghebbenden samen om de nieuwste ontwikkelingen en onderzoeken op het gebied van informatiesystemen te presenteren, te bespreken en te delen.