De Koninklijke Bibliotheek (KB) heeft haar conceptbeleidsplan voor de periode 2019-2022 ter consultatie voorgelegd aan de netwerkpartners. Het conceptbeleidsplan bevat de strategische prioriteiten voor de komende vier jaar.
In de inleiding bij het conceptbeleidsplan 2019-2022 (pdf) stelt de KB uit te gaan van drie leidende principes: ‘maatschappelijke waarde centraal’, ‘digitaal voorop’ en ‘denken in netwerken’. Voor de KB staan daarbij vier strategische prioriteiten centraal waar zij de komende vier jaar resultaten wil behalen:
1. Het geschreven woord aan het werk zetten in de maatschappij
2. Zorgen voor het geschreven woord
3. De infrastructuur voor het geschreven woord organiseren
4. Onze organisatie en onze netwerken ontwikkelen om dit te kunnen.
Digitale geletterdheid
In het kader van het eerste punt wil de KB bijvoorbeeld bijdragen aan het bestrijden van (digitale) geletterdheid, onder andere door toegang te bieden tot haar digitale diensten. De KB zegt hierover: ‘Met onze digitale diensten bereiken we nu bijna een vijfde van de Nederlandse bevolking. We streven ernaar dat dit percentage in de komende beleidsplanperiode stijgt tot 25%, vooral door de manier waarop mensen gebruik kunnen maken van onze diensten sterk te vereenvoudigen.’ De KB wil het lezen onder alle Nederlanders stimuleren en de digitale geletterdheid vergroten.
‘Het doel is om samen met onze partners 1 miljoen mensen uit de groep laag digitaal geletterden te bereiken. We willen om te beginnen een deel van deze groep via ondersteuningsprogramma’s naar een primair vaardigheidsniveau begeleiden, aldus de KB.
Verder meldt de KB voor zoveel mogelijk kinderen een omgeving te willen creëren waarin lezen gestimuleerd wordt en de mogelijkheden te gaan verkennen om middelbaar opgeleiden te bereiken: ‘De KB heeft – met de universiteitsbibliotheken – veel diensten voor mensen die al veel vaardigheden bezitten en werkt – met de openbare bibliotheken – hard aan programma’s voor laagvaardigen. Voor de middengroep heeft de KB op dit moment nog relatief weinig te bieden. De komende vier jaar zullen we met deze groep – de grootste in Nederland – verkennen op welke manier we waarde kunnen toevoegen.’
Geschreven woord ‘vieren’
De KB kondigt verder aan in de periode 2019-2022 het geschreven woord te willen ‘vieren’. ‘We vinden het belangrijk dat mensen in aanraking komen met de kracht van het geschreven woord, door te lezen of onderzoek te doen, maar ook door te genieten van de historische sensatie, creativiteit en esthetiek die erin is vastgelegd. We willen inspireren en verrassen, het geschreven woord laten beleven en laten spreken, zorgen voor interactie en verdieping. Via sociale media, pers en programmering willen we een twinkeling teweeg brengen: mensen aanzetten tot denken en laten genieten van ons cultureel erfgoed. (…) We bereiden ons voor op de nieuwe huisvesting door in het bestaande gebouw te experimenteren met spannende manieren om het geschreven woord te vieren. Ook willen we als KB │ Nationale Bibliotheek meer en meer zichtbaar aanwezig zijn waar het geschreven woord onderwerp van gesprek is, zoals op scholen, bij leesclubs en op festivals.’
Nieuwe huisvesting
Onder het kopje ‘Zorgen voor het geschreven woord’ wordt in het conceptbeleidsplan melding gemaakt van de plannen voor nieuwe huisvesting, waar de overgangen tussen de publieks- en werkruimtes natuurlijker, minder rigide, zullen zijn. ‘De KB wil gehuisvest zijn op een manier die aansluit bij de publieke rol die we beogen. Dat gebouw zal minder belangrijk zijn voor het raadplegen van collecties, maar des te belangrijker om de waarde en het belang van het geschreven woord te laten zien.’ De fysieke collecties krijgen een eigen huisvesting, op enige afstand van de publieksruimte en kantoren, waarbij het klimaat en het veiligheidsregime volledig kan worden toegesneden op de collecties
‘We denken zo onze fysieke collecties veiliger, duurzamer, efficiënter en goedkoper te kunnen beheren. De voorbereidingen om tot zo’n magazijn te komen zijn al begonnen, in de komende jaren wordt het ontworpen en we hopen tegen het einde van de beleidsplanperiode te kunnen beginnen met bouwen,’ aldus de KB. In de komende jaren zal ook een nieuw digitaal magazijn worden gerealiseerd. Behalve de Nederlandse productie zullen in dit digitaal magazijn ook open access-monografieën en tijdschriften worden opgenomen.
‘Krachtige publieke node’
Onder het kopje ‘De infrastructuur voor het geschreven woord organiseren’ stelt de KB een ‘krachtige publieke node’ in het informatienetwerk te willen zijn en met het oog daarop te streven naar een radicale verandering van processen, denken en organiseren rond haar informatievoorziening.
‘We zullen zeker de complete beleidsplanperiode van vier jaar nodig hebben om deze verandering te effectueren,’ aldus de KB. Voor de openbare bibliotheken zal de KB verdergaan met het verkennen van de mogelijkheden om tot een collectief landelijk bibliotheeksysteem te komen, ‘wat een sterke wens in het openbare bibliotheeknetwerk is’
Organisatie anders sturen
Om dit alles te realiseren wil de KB haar organisatie anders sturen, meer gebaseerd op samenwerking en betekenis. Ze wil wendbaarder worden en meer lerend vermogen ontwikkelen. ‘We geven daarvoor de professional de ruimte en stellen het vraagstuk centraal. (…) We zien dat traditionele, hiërarchische en bureaucratische manieren van sturen niet effectief zijn om onze maatschappelijke doelen te behalen. Daarom experimenteren we met andere vormen om ons te organiseren en waarde toe te voegen. We willen graag dat mensen zelf verantwoordelijkheid nemen om de gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken,’ aldus de KB. Met betrekking tot de openbare bibliotheken wil de KB invulling geven aan de verbinding in het stelsel op het gebied van collecties, innovatie, onderzoek en kennisdeling. Aan het einde van de komende vier jaar wil de KB een systeem in werking hebben dat ‘alle bewegingen in de infrastructuur vastlegt en zo beschikbaar maakt als informatie die we kunnen gebruiken om beter te zien wat er gebeurt en daarop te kunnen handelen’.
Overigens worden in het conceptbeleidsplan (pdf) geen gekwantificeerde doelstellingen genoemd.
De consultatieronde voor het conceptbeleidsplan liep tot en met 17 augustus. Het conceptbeleidsplan wordt samen met input van de netwerkpartners begin september 2018 aan het Algemeen Bestuurscollege van de KB voorgelegd, zo meldt de KB op haar website.
(bron: bibliotheekblad.nl; foto: Koninklijke Bibliotheek Den Haag)