Door: Edwin Mijnsbergen
Toegegeven: bij trendy woorden uit de wereld van de informatievoorziening denk je niet als eerste aan diva’s die inmiddels de zeventig zijn gepasseerd, maar met Barbra Streisand is iets bijzonders aan de hand. Zij is momenteel niet alleen in het nieuws omdat ze onlangs een concert in de Ziggo Dome binnen een kwartier wist uit te verkopen; de zangeres duikt ook regelmatig op in nieuwsberichten die hebben te maken met pogingen om bepaalde informatie te verdoezelen of uit de publiciteit te houden, met het tegenovergestelde als resultaat.
Dat fenomeen staat bekend als het Streisandeffect, een verwijzing naar een rechtszaak die Streisand in 2003 begon, om via de rechter af te dwingen dat een website een gepubliceerde luchtfoto van haar huis in Malibu zou verwijderen. Toen de media aandacht aan die zaak besteedden wilde iedereen de foto zien, waarna het plaatje zich razendsnel verspreidde over het web. Er was geen houden meer aan. Voordat de kwestie in het nieuws kwam was de foto in totaal zes keer bekeken, een maand later 420.000 keer.
Het Streisandeffect wordt nog vaak genoemd in nieuwsberichten. Eind maart was er bijvoorbeeld de kwestie rondom het Zweedse woord ‘ogooglebar’ (ongooglebaar). Google wilde dat de Zweedse Taalunie het woord niet zou opnemen in een lijst met nieuwe woorden, met als gevolg dat alle media erover schreven en het woord een eigen lemma op Wikipedia kreeg. Begin april was er de zaak rondom het artikel over het militair zendstation van Pierre-sur-Haute, op de Franstalige Wikipedia. De Franse inlichtingendienst DCRI vond dat dit artikel geheime informatie bevatte en dwong een vrijwilliger van Wikipedia Frankrijk tot verwijdering van het artikel. Het resultaat laat zich raden: het artikel is teruggezet en inmiddels wereldberoemd. Op Wikipedia is het lemma nu in vele talen beschikbaar. Ziehier het Streisandeffect, tien jaar na dato: nog net zo relevant als de bejaarde diva zelf.
Edwin Mijnsbergen is freelance informatiespecialist.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 4 / 2013. Het gehele nummer kun je hier lezen