Diversiteit krijgt in de schoolbibliotheek niet altijd prioriteit bij het collectioneren van boeken. Te weinig informatie over diversiteit in kinderboeken, beperkt aanbod, en te weinig tijd en budget voor collectievorming zijn mogelijke redenen daarvoor. Verder weigeren sommige (streng) religieuze scholen queerboeken. Dit blijkt uit onderzoek dat de Universiteit Leiden heeft uitgevoerd in opdracht van Stichting Lezen.
Een goede boekencollectie is actueel, gevarieerd en biedt alle kinderen zowel ‘spiegels’ als ‘vensters’. Een inclusief wereldbeeld in kinderboeken kan namelijk helpen bij het verminderen en tegengaan van vooroordelen. Ymke de Bruijn en Judi Mesman van de Universiteit Leiden onderzochten welke rol diversiteit en inclusiviteit (op het gebied van etniciteit, gender en seksuele oriëntatie) spelen in het selectieproces van de collectiesamenstellers van de Bibliotheek op school. Uit de resultaten van hun onderzoek Diversiteit en collectievorming bij de Bibliotheek op school blijkt dat de medewerkers het belang van een diverse en inclusieve boekencollectie erkennen, maar dat ze er soms toch voor kiezen om dergelijke boeken niet voor de schoolbibliotheek te selecteren. Boeken die als venster kunnen dienen staan volgens hen op sommige scholen zo ver af van de belevingswereld van de kinderen, dat zij verwachten dat deze boeken voor weinig leesplezier zorgen. Zij vinden het inzetten van deze boeken meer passen bij de educatieve taak van de school en minder bij de leesbevorderende taak van de bibliotheek.
Praktische belemmeringen
Bibliotheekmedewerkers lopen verder tegen praktische belemmeringen aan. Zo vinden zij het beschikbare aanbod van en de informatievoorziening over diversiteit in kinderboeken onvoldoende. Daarbij geven ze aan dat die informatie zorgvuldig moet zijn. Deze boeken zouden geen ‘anders’-stempel mogen krijgen. Ook beperkingen in tijd en budget van de bibliotheekmedewerker vormen een belemmering voor meer diversiteit in de schoolcollecties. En sommige (streng) religieuze scholen weigeren boeken waarin gender- of LHBTIQ+-diversiteit een rol heeft.
Handreiking collectie en signatuur
Stichting Lezen geeft aan zich te blijven inzetten voor betere informatievoorziening over diversiteit in kinderboeken. Zo vult ze al de site queerboeken.nl aan en ontsluit ze diverse kinderboeken via leesjebeter.nl en leesmetandermansogen.nl. Verder zal de stichting voor de medewerkers van de Bibliotheek op school de Handreiking collectie en signatuur ontwikkelen. Deze zal geen normen stellen of protocollen geven, maar aanknopingspunten bieden voor een gesprek met scholen die vanuit hun religieuze signatuur bepaalde voorwaarden stellen aan de collectie. Daarnaast blijft diversiteit in jeugdliteratuur een belangrijk (onderzoeks)thema van Stichting Lezen.
De onderzoekspublicatie Diversiteit en collectievorming bij de Bibliotheek op school kun je hier lezen.