Het lijkt zo triviaal, die bewegende pixelachtige beelden die onze social media en nieuwsberichten opleuken. Toch wist het grootste bedrijf achter de gifjes, Giphy.com, eerder dit jaar het verbazingwekkende bedrag van 55 miljoen dollar bij investeerders los te peuteren. Inmiddels schat Giphy.com de waarde van zijn bedrijf op zo’n 300 miljoen dollar. Gifjes zijn toch niet zo onbenullig als ze in eerste instantie lijken.
Door: Vincent Janssen
De lezers die naast IP ook regelmatig de Cosmopolitan digitaal doorbladeren, zullen inmiddels vertrouwd zijn met de graphic interchange format (gif) afbeeldingen. Een artikel met 34 beautytips voor de lente periode gaat tegenwoordig vergezeld van een dozijn bewegende plaatjes. Denk: Disneyprinsessen, katten in de ruimte en rapper Drake.
Ook in andere media hebben gifjes inmiddels een vaste plek veroverd. Op satirische nieuwssites is het bewegende, gebronsde gezicht van Donald Trump haast niet meer weg te denken in artikelen over de aankomende Amerikaanse verkiezingen.
Hoe kan het dat er in zoiets plebejisch tientallen miljoenen dollars geïnvesteerd worden?
Dansende baby’s en bananen
Het bestandstype gif werd in 1987 ontwikkeld. Toch zou het eerste gifje pas een decennium later viral gaan. Een dansende 3d-baby was het begin van een geluidloos fenomeen dat de taal van internet voorgoed veranderde. In plaats van tekst en emoji’s te gebruiken was er nu ook de mogelijkheid om je eenvoudig te uiten met bewegend beeld. Reageren op een Hyves-krabbel met een headbangende banaan was in de zero’s ongeveer het tofste wat je kon doen. Tegenwoordig worden de gifjes veelal gebruikt om enkele luttele seconden uit een filmfragment in een loop af te spelen. Spocks rijzende wenkbrauwen worden ingezet om ongeloof te uiten en een popcorn etende Michael Jackson is een prima alternatief om te laten zien dat je aan het genieten bent.
De populariteit van deze gifjes is ook te danken aan het nostalgische gevoel dat ze oproepen. Veel van de gebruikte fragmenten zijn namelijk afkomstig uit oude televisieshows en films. Na de opheffing van Hyves heeft het radioduo Coen en Sander zelfs de Facebookpagina ‘Laat de headbangende banaan niet vergaan’ opgericht om het inmiddels iconische fruitstuk in leven te houden.
Bejaarde technologie
Vanuit technisch perspectief is het gifje nauwelijks veranderd sinds die dansende baby uit 1996. En dat is goed zichtbaar. Net als twintig jaar geleden ondersteunt het bestandstype slechts 256 kleuren en bevat het geen audio. Het is op zijn zachtst gezegd merkwaardig dat deze bejaarde technologie nog overeind staat in een tijd waarin YouTube al in 4K beeld (ultra hd) video’s aanbiedt. De verklaring voor de langgerekte levensduur van het bestandstype ligt in het gebruiksgemak. Gif-bestanden worden door vrijwel iedere browser ondersteund, terwijl de mediaspeler Adobe Flash (een ander middel om bewegend beeld te tonen op websites) steeds meer geweerd wordt. Het automatisch afspelen van Flash-video’s zou namelijk onveilig zijn en het browsen vertragen. Bovendien is de creatie van een gifje weggelegd voor iedere leek. Binnen een paar tellen kun je op Giphy.com een aantal afbeeldingen of een YouTube-video veranderen in een bewegend plaatje – en het vervolgens delen.
En voor degenen die hun Facebook-kompanen willen verblijden met een zelfgemaakt filmpje van hun twerkende kat, is een gifje eigenlijk de beste optie. In tegenstelling tot een foto toont het gifje bewegend beeld, maar niemand hoeft ervoor op de ‘play’-knop te drukken. Gegarandeerde views dus.
Miljoenen voor Giphy
Giphy.com is niet de enige website waar gif-bestanden gemaakt kunnen worden, maar het is verreweg wel de meest gebruikte. Vooral nu gifjes ondersteund worden door Facebook en Twitter, is het succes van de site exponentieel gegroeid. Jarenlang bevond dit bestandstype zich in een puberteitsstadium, met enorme successen op lolbroekforums als 4chan en 9GAG. Nu het gifje zijn weg gevonden heeft naar de mainstream social media-platforms, komt het in een volwassen fase terecht.
Communicatie en informatieconsumptie kunnen tegenwoordig niet snel genoeg gaan – en daar speelt Giphy.com handig op in. Men hoeft niet meer de drie uur durende film The Revenant te downloaden om te zien hoe Leonardo DiCaprio verminkt wordt door een beer, als het hele fragment in een gifje van één minuut op Facebook verschijnt.
Nu het bestandstype bijna universeel inzetbaar is, zijn de mogelijkheden ongekend. Ondanks het feit dat Giphy.com momenteel geen omzet maakt, is het aannemelijk dat de website op korte termijn advertenties in de vorm van gifjes gaat tonen. Dat investeerders onlangs nog 55 miljoen dollar in deze site hebben gestoken, is een signaal dat ook bedrijven vertrouwen hebben in de toekomst van informatie op snackformaat en de mogelijke opbrengsten hiervan. Of iederéén staat te wachten op een ongevraagd bewegende Trump tijdens het lezen van het nieuws valt echter te betwijfelen.
Nyan cat
Vijf jaar geleden verscheen het irritantste gifje aller tijden: Nyan Cat. Een Pop-Tart met een kattenhoofd, vliegend door de ruimte met een regenboogspoor, werd zelfs een van de meest bekeken YouTube-video’s in 2011.
Dansende bananen
Dansende, zwaaiende en headbangende bananen waren tijdens de jaren 0 de ideale manier om je te uiten in chatrooms, forums en social media-sites.
Donald Trump
Trumps elastische gezichtsuitdrukkingen zijn tegenwoordig populair materiaal voor gifjes. Voor iedere emotie heeft de Amerikaanse presidentskandidaat een passend voorkomen.
Vincent Janssen is redacteur van IP en specialist Scientific Information bij de Maastricht University Library.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 4 / 2016. Het gehele nummer kun je hier lezen.