Informatiedesigner en voormalig professioneel kitesurfer Kim Albrecht (1987) heeft met zijn project ‘Meteorites’ naamsbekendheid gekregen in de designwereld. Als ontwerper probeert hij de vaak onduidelijke grenzen tussen kunst, wetenschap en design te onderzoeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar complexe systemen, netwerken, digitale geesteswetenschappen en datavisualisatie. IP sprak met deze Duitse ontwerper over zijn werk en zijn vakgebied.
Door: Niall MacKellar
Wat houdt het project ‘Meteorites’ in?
‘Tijdens mijn master Information Design deed de Hogeschool van Potsdam mee aan een wedstrijd van visualizing.org. In drie weken moesten we een visualisatie maken van een dataset met informatie over onderzoeken die gedaan zijn bij meteorietinslagen tussen 1900 en 2000. Al snel kwam ik tot de conclusie dat de beschikbare data in een beeld verteld moest worden. Vervolgens ontwikkelde ik een concept waarin tijd en de lengtegraad/hoogtegraad een rol speelden. Omdat we er als team niet goed uitkwamen, heb ik deze visualisatie (zie kimalbrecht.com/project/meteorites/) zelf in een weekend gemaakt.’
‘In de visualisatie symboliseert elke ring een jaartal. Hoe dichter je bij het middelpunt komt, hoe verder je teruggaat in de tijd. De cirkels geven de meteorietinslagen aan; hoe groter de cirkel, hoe groter de inslag. Verder kun je goed zien dat de Verenigde Staten veel onderzoek doen naar meteorietinslagen. Ook Libië doet veel research.’
‘Wat deze visualisatie zo interessant maakt, is dat niet alles verteld wordt, dat niet alle meteorietinslagen op aarde te zien zijn. Het geeft veel meer een beeld van welke landen er naar de inslagen op zoek zijn. Daardoor ontstaat er een soort mysterie.’
Je verruilde kitesurfen voor informatiedesign…
‘Ik wist eigenlijk al vrij vroeg dat ik niet mijn hele leven met kitesurfen bezig wilde zijn. In Kaapstad, waar ik aan het surfen was, kwam ik in aanraking met de opleiding grafisch ontwerpen. Zo’n zes jaar geleden begon ik hier mijn bachelor Graphic Design aan de AAA School of Advertising.’
‘Na mijn bachelor grafisch ontwerpen kwam ik tot de conclusie dat ik niet mijn verdere leven wilde werken voor klanten in de marketing- en reclamesector. Ik voelde mij er niet prettig bij dat mijn ontwerpen werden gebruikt om mensen dingen te laten kopen. Op dat moment begon ik geïnteresseerd te raken in informatiedesign en dat was voor mij een aanleiding om nog een master binnen dat vakgebied te gaan volgen. Bij informatiedesign draait het juist veel meer om het onbekende of onbegrijpelijke te verduidelijken. Een informatiedesigner heeft veel weg van een schilder – in de zin dat hij ook een soort vrijheid heeft in hoe een beeld te creëren.’
Je hebt veel onderzoek gedaan naar informatiedesign. Wat zijn je belangrijkste bevindingen?
‘Voor mijn masterscriptie heb ik onderzoek gedaan naar het visualiseren van informatiestromen binnen een gemeenschap. Hoe cultuur zich constant ontwikkelt en welke rol informatiedesign daarin speelt. Ik ontwikkelde deze specifieke interesse na mijn studie in Kaapstad, omdat er alleen daar al twaalf verschillende officiële talen worden gesproken. Vergelijk je dat met Duitsland, dan is dat een cultuurschok!’
‘Door middel van visualisaties probeerde ik dit te laten zien en ook probeerde ik uit te leggen wat cultuur eigenlijk is. Dit idee kwam van het begrip “meme”: hoe een idee, gedrag of stijl zich verspreidt van persoon tot persoon in een cultuur. Ik probeerde datasets te vinden die dit verbeelden. Uiteindelijk vond ik een dataset van IMDb (Internet Movie Database) waarin data worden verzameld over films die fragmenten van andere films hebben gebruikt.’
‘Ik heb in totaal 200.000 verschillende films geanalyseerd. Met de hulp van wetenschappers heb ik geprobeerd te onderzoeken wat visualisaties kunnen laten zien en tegelijkertijd andere vormen van data-analyse verborgen weten te houden. Het is eigenlijk verdomd lastig te bepalen wat visualisaties kunnen doen. Wat ik wel heb geconcludeerd, is dat visualisaties een emotionele waarde hebben. Dat wij als ontwerpers in staat zijn dit soort data te ontdekken en vervolgens te gebruiken in een visualisatie. Deze extra dimensie zie je in andere designvormen veel minder terug, omdat het accent in plaats van op de data veel meer op de vormgeving ligt.’
Hoe ontwikkelt het vakgebied informatiedesign zich?
‘Bedrijven begrijpen niet zo goed wat infographics inhouden. Ze gebruiken deze visualisaties als marketingtool, terwijl het doel juist is om mensen op een simpele manier iets complex uit te leggen. Ik vind dat een behoorlijk slechte ontwikkeling. De toekomst van het vakgebied is lastig te voorspellen. Je merkt wel dat bedrijven zoals Google voor hun core business totaal geen interesse hebben in informatiedesign.’
‘Nog zoiets: informatiedesign heeft zich zodanig ontwikkeld dat de kijkers dit soort visualisaties als absolute waarheid zijn gaan beschouwen. Men moet zich echter realiseren dat dit soort dingen altijd gepaard gaat met de interpretatie van de maker.’
Niall MacKellar volgt de master Information Design aan de Design Academy Eindhoven.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 7 / 2014. Het gehele nummer kun je hier lezen