De Nederlandse universiteitsbibliotheken en de wetenschappelijke uitgever Elsevier hebben een conflict over Open Access. Onderhandelingen over een nieuw contract zijn vastgelopen. Dat meldt de vereniging van universiteiten (VNSU) vandaag.
De universiteiten willen in lijn met het beleid van het ministerie van OCW dat wetenschappelijke publicaties vrij toegankelijk zijn. Daarover moeten afspraken worden gemaakt met de uitgevers. Volgens de VNSU is Elsevier vorige week met een voorstel gekomen waarin op geen enkele manier wordt ingegaan op deze noodzakelijke verandering. De universiteiten hopen dat Elsevier alsnog met een aangepast voorstel komt. ‘We gaan onze onderzoekers vanaf nu informeren over de gevolgen van deze patstelling’, aldus Gerard Meijer, voorzitter Radboud Universiteit Nijmegen en hoofdonderhandelaar namens de VSNU.
Met de afzonderlijke wetenschappelijke uitgevers worden afspraken gemaakt over de abonnementsgelden van wetenschappelijke tijdschriften voor alle Nederlandse universiteiten. Dit worden de Big-Deal onderhandelingen genoemd. Universiteiten willen de afspraken over de abonnementen alleen verlengen onder voorwaarde dat de uitgevers bereid zijn stappen te zetten om open access dichterbij te brengen. Volgens de VNSU zijn verschillende uitgevers terughoudend, omdat het verdienmodel dan ingrijpend wijzigt.
Als er geen overeenkomst wordt gesloten, kunnen gebruikers nieuwe artikelen van Elsevier vanaf 1 januari niet meer online lezen. Oudere artikelen blijven wel beschikbaar. De Volkskrant schrijft dat de VSNU universiteiten en onderzoekers gaat informeren over methoden om alsnog bij Elsevier gepubliceerde wetenschappelijke artikelen te bemachtigen, bijvoorbeeld via een verzoek aan de auteurs of via online-depots van manuscripten.
De Nederlandse universiteiten zijn met de Nederlandse overheid groot voorstander van vrij toegankelijke wetenschappelijke publicaties. Open access publicaties zijn beter vindbaar, worden vaker geciteerd en hebben een groter bereik. Open access komt niet alleen de wetenschap ten goede, maar ook de maatschappij en de economie. Staatssecretaris Dekker van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wil dat in 5 jaar 60% en in 10 jaar 100% van alle Nederlandse wetenschappelijke publicaties open access is. Veel wetenschappelijk onderzoek is met publiek geld gefinancierd, de universiteiten willen voorkomen dat er uiteindelijk dubbel betaald moet worden om open access publicaties te raadplegen.