De bibliotheek van het gerechtshof Amsterdam, de zogeheten Verenigde Bibliotheek, is half april overgegaan naar de nieuwe behuizing van het Paleis van Justitie: het hypermoderne IJDock, achter het Centraal Station Amsterdam. Met het vertrek uit het negentiende-eeuwse pand aan de Prinsengracht neemt de bibliotheek afscheid van een stukje eigen geschiedenis.
Door: Ronald de Nijs
Het Paleis van Justitie, in 1836 opgericht, kende twee bewoners: de rechtbank en het hof. Voor hun informatiebehoefte konden ze een beroep doen op kleine, zogenaamde raadkamercollecties. Pas in 1907 werd besloten hiervan een bibliotheek te maken. ‘Daar was toen nog een ministerieel besluit voor nodig,’ vertelt coördinerend informatiespecialist Nelleke Hoekstra.
De majestueuze bibliotheekruimte was de corridor tussen de gebouwen van het hof en de rechtbank en diende ooit als koffie- en leeskamer. ‘De hier te vestigen bibliotheek heette eerst “Verenigde Bibliotheken”, aangezien zij de handbibliotheken van de rechtbank en het hof samenbracht.’
Drie locaties
Op den duur groeiden beide bewoners van het grachtenpand uit hun jasje; de rechtbank trok er in 1990 uit; het Hof bleef achter. Ondertussen waaierden de verschillende sectoren met bijbehorende bibliotheek uit over de stad. In het pand ‘Vriesland’, gelegen tegenover het Paleis, huisde de belastingsector en de Ondernemingskamer. En in het gebouw Muntstaete, aan het Singel, was de civiele sector (handelssector en familiesector) ondergebracht.
‘Het was voor een bibliotheek verre van ideaal om een collectie verspreid over drie locaties te hebben,’ zegt Hoekstra. ‘Maar nu zijn de collecties op IJDock dan toch weer verenigd.’ Helaas zit aan deze verhuizing wel een reorganisatie vast. ‘Sommige functies bij de ondersteunende diensten zijn opgeheven of moeten door minder mensen worden bekleed. Ook wij verliezen wellicht een collega. De bibliotheek telt nu nog 3 fte.’
Op maat
De rol van de bibliotheek is in de loop der jaren veranderd. ‘We geven nu veel instructie en voorlichting over databanken. Ook doen we veel aan attendering. In de vloed aan informatie wil de gebruiker graag informatie op maat. Bovendien is de werkdruk sterk toegenomen, waardoor men weinig tijd heeft om zelf naar informatie te zoeken. We verspreiden daarom bijvoorbeeld digitale attenderingsbulletins toegespitst op de verschillende afdelingen.’
Wekelijks maakt de bibliotheek ook een digitaal strafrechtbulletin dat landelijk wordt verspreid. En de Nieuwsbrief Europa, onder eindverantwoordelijkheid van de Gerechtscoördinator Europees recht, belandt zelfs in mailboxen over de grens. ‘Er is echt sprake van een taakverschuiving.’
Eén centrale
Even zag de toekomst van de bibliotheek er minder rooskleurig uit. In 2011 bracht KPMG in opdracht van de Raad voor de Rechtspraak een rapport uit waarin werd geadviseerd een centrale bibliotheekvoorziening voor alle gerechten te creëren. Bij de afzonderlijke gerechten zou uitsluitend een basale collectie zonder personele ondersteuning overblijven.
‘Die plannen zijn niet doorgegaan toen bleek dat de gerechten de nabijheid van een volwaardige fysieke collectie en ondersteuning door informatiespecialisten bij het gerecht zelf van groot belang vinden. Al is daarmee niet gezegd dat dat altijd zo zal blijven.’ Op dit moment bestaat al op tal van terreinen intensieve samenwerking tussen de gerechtsbibliotheken. Zo houden landelijke werkgroepen zich bezig met onder meer collectievormings- en bewaarbeleid, juridische attendering, inkoop en voorlichting.’
Toegankelijk
‘In het oude Paleis van Justitie zat de bibliotheek weliswaar in een schitterende zaal, maar de collectie stond verspreid over diverse locaties. Op IJDock zitten we met het vergadercentrum en het restaurant op één verdieping. De bibliotheek is daarmee veel toegankelijker en zichtbaarder geworden.’
Ronald de Nijs is eindredacteur van InformatieProfessional.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 4 / 2013. Het gehele nummer kun je hier lezen