Door: Wouter Schallier
In 2015 ging de Hernán Santa Cruz Bibliotheek (Verenigde Naties, Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Caraïben) van start met LEARN, een door de Europese Commissie gefinancierd project rond onderzoeksdata in Europa en in Latijns-Amerika en de Caraïben (LAC). Wouter Schallier kijkt terug op de resultaten en blikt vooruit op de uitdagingen die er voor de deelnemers liggen.
Drie jaar geleden hadden wetenschappelijke instellingen in Latijns-Amerika en de Caraïben nog nauwelijks een beleid rond onderzoeksdata ontwikkeld, met uitzondering van enkele pioniers in Argentinië en Brazilië. Maar de VN-bibliotheek realiseerde zich dat er enorme kansen lagen. Verschillende landen in de LAC-regio hadden op nationaal niveau al een wettelijk kader voor onderzoeksdata geregeld. Bovendien bestond er een omvangrijk regionaal netwerk van institutionele repositoria met open access-publicaties. Vele onderzoeksinstellingen in LAC misten echter concrete ondersteuning om met onderzoeksdata van start te gaan.
Instrumenten
Met het LEARN-project (2015-2017) hebben de wetenschappelijke instellingen, waaronder de VN-bibliotheek, de handschoen opgepakt. Ze maakten verschillende instrumenten voor het implementeren van een onderzoeksdatabeleid beschikbaar: een ‘gereedschapskist’ met meer dan twintig (praktijk)ervaringen uit Europa en LAC, een modelbeleid gebaseerd op een analyse van meer dan veertig beleidsdocumenten, een zelfevaluatie voor wetenschappelijke instellingen en ten slotte een set van twintig essentiële aanbevelingen. Deze instrumenten werden gepresenteerd aan onderzoekers, management, bibliotheken, ICT, onderzoeksfinanciers en andere partners op een LAC-conferentie rond onderzoeksdata eind 2016 in Santiago, compleet met zeven thematische mini-workshops.
Samenwerking bestendigen
Wat is er sinds het beëindigen van het LEARN-project gebeurd? Een aantal instellingen heeft inmiddels een beleid voor onderzoeksdata geïmplementeerd, of is er volop mee bezig. Er is een stevige basis gelegd voor een onderzoeksdatacommunity in LAC. Met name is merkbaar dat leden van die community elkaar steeds vlotter benaderen om raad en hulp.
Ook heeft de uitwisseling van ervaringen tussen Europa en LAC geleid tot een beter wederzijds begrip van uitdagingen en succesfactoren op het vlak van onderzoeksdatabeleid: die zijn op zich niet zo verschillend, ofschoon in LAC misschien vaker vanuit het nationaal juridische kader naar het institutionele niveau gewerkt wordt, terwijl in Europa de initiatieven eerder vanuit het institutionele niveau starten.
Om de samenwerking tussen beide regio’s verder te bestendigen, is de Hernán Santa Cruz Bibliotheek, samen met andere partners, volop bezig met de voorbereidingen van een opvolger voor het LEARN-project. Dit project zal naar verwachting starten in 2019.
Verder lezen
>Hernán Santa Cruz Bibliotheek: www.cepal.org/en/eclac-libraries
> LEARN-project: www.learn-rdm.eu
>LEARN-instrumenten voor instellingen die met onderzoeksdata aan de slag willen: learn-rdm.eu/en/dissemination/toolkit/
Wouter Schallier is hoofdbibliothecaris bij de VN-bibliotheek in Santiago (Chili).