Een relatief nieuwe ontwikkeling is het delen van lesmaterialen via Open Educational Resources (OER). Studenten van de opleiding IDM Den Haag onderzochten de bekendheid van OER op De Haagse Hogeschool.
Door: Peter Becker, Bryan Diender, Anouk de Keijzer en Wesley de Vos
Veel hbo-docenten ontwikkelen voor eigen gebruik lesmaterialen. Over het algemeen delen ze die materialen nauwelijks met collega’s buiten de eigen vakgroep, laat staan buiten de eigen hogeschool. In navolging van de Open Access-beweging voor wetenschappelijke publicaties zijn er nu verschillende initiatieven om het delen van lesmateriaal te stimuleren via een Creative Commonslicentie. Een voorbeeld hiervan is de repository van het MIT in Boston. In Nederland hebben we Wikiwijs.nl, dat nu nog vooral wordt gebruikt door het voortgezet onderwijs. Verder stellen verschillende instellingen in het hoger onderwijs videocolleges en ander leermateriaal openbaar beschikbaar, om direct gebruikt te worden door studenten. Denk bijvoorbeeld aan de beroemde videocolleges van de Nederlandse hoogleraar Walter Lewin en colleges op de site van de Khan Academy. Dit materiaal wordt officieel aangeduid als Open Courseware (OCW).
In Nederland is de Netwerk Open Hogeschool Informatica (NOH-I) begonnen met de inrichting van een repository voor het delen van Open Educational Resources (OER) in het hoger onderwijs. In eerste instantie gaat het om materiaal uit het informaticaonderwijs, maar het is uitdrukkelijk de bedoeling om andere vakgebieden hierbij te betrekken.
IDM-docent Peter Becker is betrokken bij dit initiatief van de NOH-I. Hij vroeg ons om onderzoek te doen naar zowel de bekendheid van OER onder ict-docenten en teamleiders als naar de bereidheid om eigen lesmateriaal te delen. Verder wilde hij weten in hoeverre studenten gebruik maken van OCW.
De onderzoeksvraag van ons onderzoek luidde dan ook: hoe kan de NOH-I ervoor zorgen dat docenten gebruik maken van Open Educational Resources en eigen lesmateriaal beschikbaar stellen in een open repository?
Methodes
Om de onderzoeksvraag te beantwoorden, hebben we interviews gehouden met teamleiders en docenten van onze academie voor ICT & Media, waartoe de IDM-opleiding behoort. Verder hebben we enquêtes uitgedeeld om de bekendheid en het gebruik van OCW onder ict-studenten te onderzoeken. Ook er is een literatuuronderzoek uitgevoerd.
Resultaten
Voor alle deelnemende groepen aan het onderzoek geldt dat nog weinig mensen bekend zijn met Open Educational Resources. Verder blijkt dat teamleiders en docenten wel positief zijn over het gebruik van OER. De vindbaarheid en herkenbaarheid van OER vormen een probleem en docenten hebben behoefte aan een kwaliteitssysteem voor de gedeelde materialen. Enkele docenten zijn huiverig dat hun materiaal niet goed genoeg is om te delen; ook zijn sommigen bang dat derden er misbruik van zullen maken.
Tot slot laat het onderzoek zien dat studenten incidenteel gebruik maken van Open Courseware, maar dan vooral als docenten hen hierop wijzen of het gebruik ervan verplicht stellen.
Aanbevelingen
Op grond van de gevonden onderzoeksresultaten doen we een aantal aanbevelingen om het gebruik van Open Educational Resources (OER) en het delen van eigen lesmateriaal te stimuleren.
Voor teamleiders:
- Het verstrekken van informatie over de waarde en het gebruik van OER. Als teamleiders er bekend mee zijn, kunnen ze docenten stimuleren om OER te gebruiken en het eigen lesmateriaal te delen.
- Docenten meer ruimte geven om OER te gebruiken bij de ontwikkeling van eigen materiaal.
- Docenten stimuleren hun lesmateriaal te delen. De feedback die docenten op hun gedeelde materiaal ontvangen, zal de kwaliteit ervan bevorderen.
Voor docenten:
- Open Educational Resources dienen gepromoot te worden onder docenten. Dat kan via voorlichting op conferenties en dergelijke.
- Gestructureerde toegang tot een groot scala aan Open Educational Resources. Wikiwijs zal deze rol gaan vervullen voor Nederlands materiaal in het hoger onderwijs.
- De mogelijkheid om OER te beoordelen op kwaliteit. Door een systeem van kwaliteitsborging zullen docenten eerder geneigd zijn het materiaal te gebruiken.
Voor studenten:
- Docenten zullen studenten moeten stimuleren om niet alleen het vaste materiaal te gebruiken, maar ook gebruik te maken van Open Courseware. Studenten verwachten namelijk dat informatie over het bestaan van Open Courseware vanuit het onderwijs komt.
Bryan Diender, Anouk de Keijzer, Wesley de Vos zijn vierdejaarsstudenten van de opleiding Informatiedienstverlening en informatiemanagement aan De Haagse Hogeschool. Peter Becker is docent aan deze IDM-opleiding.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 9 / 2012. Het gehele nummer kun je hier lezen