Door: Eric Sieverts
Vorige maand, bij het afscheid van Bas Savenije als directeur van de KB, was informatiefilosoof Luciano Floridi de inhoudelijke feestredenaar. Van zijn moeilijke verhaal kan ik niet heel veel meer reproduceren. Maar één onderdeel is me wel goed bijgebleven, omdat dat voortborduurde op een stokpaardje van mijzelf. De onbeheersbare groei van de hoeveelheid digitale informatie die we produceren. Bij de cijfers die hij gaf, benadrukte ook Floridi met bits en bytes te rekenen en niet met meer inhoudelijke eenheden content.
Nieuw voor mij was Floridi’s bewering dat er al een paar jaar niet genoeg opslagcapaciteit meer is om al die data blijvend te bewaren. Al baseerde Floridi die uitspraak op een wat rommelig oud grafiekje van marktonderzoeksbureau IDC, toch zal dat zeker waar zijn – of anders wel snel waar worden. Zelf had ik dat eigenlijk ook kunnen bedenken, want als de hoeveelheid data die we produceren elk jaar verdubbelt, en halvering van zowel prijs als benodigd (fysiek) volume per terabyte twee jaar duurt, dan kan een wiskundige wel uitleggen dat dat misgaat. Want uitgaven en totaal fysiek volume voor al die opslagmedia kunnen ook niet eeuwig exponentieel blijven groeien om dat verschil op te vangen. Zo had ik zelf ooit geëxtrapoleerd dat we in 2110 alle atomen op aarde nodig zouden hebben om onze data van dat jaar te registreren. Maar een eeuw eerder zitten we dus al in de problemen.
Floridi wilde met zijn verhaal vooral benadrukken dat al lang niet meer alles bewaard kan blijven – hoe goed Archive.org ook zijn best doet. Maar vooral dat het nogal willekeurig is welk deel van ons digitaal geheugen onherroepelijk verloren gaat. Dat dat niet alleen om poezenfoto’s gaat, of om scheldpartijen van reaguurders, blijkt uit een recente klacht van een Amerikaanse journalist/blogger die gemerkt had dat ineens meer dan 2000 van zijn blogposts van de laatste vijf jaar verdwenen waren, omdat de betreffende websites gewist waren. Zelf had ik ook al ontdekt dat een heleboel van mijn eigen spullen verdwenen zijn, ook oude blogposts op onze onvolprezen IP-site. Voor die willekeurige digitale kaalslag had Floridi intussen wel een oplossing bedacht: curation! Hij vindt het een mooie nieuwe taak voor bibliothecarissen om beredeneerde keuzes te maken wat bewaard moet blijven.
Floridi’s zorgen over wat onherroepelijk verloren gaat, riepen bij mij overigens de vraag op of dat in het predigitale tijdperk niet minstens zo erg het geval was. Veel informatie zat toen alleen in de hoofden van mensen. En van die hersens bestond ook geen back-up als iemand doodging. Zoals waarschijnlijk zovelen, heb ik zelf vaak betreurd ouders en grootouders niet veel meer te hebben uitgehoord over hun belevenissen – zelfs nog tot WO I terug – voordat het onherroepelijk te laat was. Maar al had ik dat wel gedaan, over dertig jaar zouden die herinneringen samen met mijn eigen brein toch nog gewist zijn.
Eric Sieverts is redacteur van IP en freelance docent en adviseur.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 2 / 2015. Het gehele nummer kun je hier lezen