NEMO Science Museum gaat jaarlijks de Technologierede organiseren. Aanleiding is de opening van de vernieuwde tweede etage ‘Technium’. Met de Technologierede geeft NEMO podium aan experts op het gebied van technologie en samenleving. Technologiefilosoof Peter-Paul Verbeek, rector magnificus aan de Universiteit van Amsterdam, trapte donderdag af bij de opening van Technium.
Verbeek illustreerde tijdens zijn rede de complexe relatie tussen wetenschap en technologie. Hij stelde de fundamentele rol van technologie in de wetenschap en de samenleving centraal. Zo betoogde hij dat de invloed van technologie op mens en maatschappij veel verder gaat dan het najagen van innovatie, of het bedreigen van onze privacy. ‘Het is onderdeel van de menselijke conditie en geeft vorm aan hoe wij handelen, de wereld begrijpen en keuzes maken. Wij zíjn techniek’, schetste Verbeek.
Technologieparadox
Daarmee kwam hij bij de technologieparadox. Die houdt in dat technologie de wereld enerzijds maakbaar maakt, maar anderzijds ook onbeheersbaar is. ‘En als we zo verweven zijn geraakt met techniek, is er dan wel zoiets als techniekethiek mogelijk? Kunnen we überhaupt nee zeggen tegen techniek, of zijn we er gewoon machteloos aan overgeleverd?’
Volgens Verbeek hebben we een heel specifieke ethische benadering nodig: begeleidingsethiek. Dat is positieve ethiek, die probeert vast te stellen onder welke condities we techniek willen gebruiken, in plaats van het vooral te hebben over wat we níet willen.’
Technologisch burgerschap
De technologische samenleving van nu vergt een eigen vorm van burgerschap, op basis van een technologische geletterdheid, stelde Verbeek tot slot. Het draait om een kritische houding ten aanzien van de manier waarop technologie vormgeeft aan basale aspecten van onze samenleving. ‘Deze nieuwe vorm van burgerschap vergt een vorm van levenslang leren en een museum als NEMO speelt daar een belangrijke rol in. Een museum waar technologie ervaarbaar wordt en waar duidelijk wordt waar de aangrijpingspunten voor verandering zitten.’
Technium in NEMO Science Museum is vanaf vandaag (5 juli) geopend voor publiek.