In de periode 2023-2027 zal het Allard Pierson onderzoek uitvoeren naar de herkomstgeschiedenis van zijn archeologische collecties. Veel van de circa 19.000 voorwerpen hebben weinig of geen herkomstinformatie. Het Allard Pierson wil deze hiaten onderzoeken en zo veel mogelijk informatie over de voorwerpen verzamelen en beschikbaar maken voor het publiek.
Recent heeft het Allard Pierson voor een aantal archeologische voorwerpen uit Italië teruggaveverzoeken ontvangen. Deze vormen de aanleiding om grootschalig herkomstonderzoek te starten. Dit geeft meer inzicht in de geschiedenis van eigenaren van een voorwerp nadat het uit zijn oorspronkelijke context is gehaald. Leidend is het uitgangspunt dat elk archeologisch voorwerp een traceerbare herkomstgeschiedenis heeft. ‘Het Allard Pierson voelt zich verantwoordelijk om illegale handel in en geweld tegen oudheidkundige objecten te bestrijden en wil meedoen aan het maatschappelijke debat over eigenaarschap van erfgoed’, aldus directeur Els van der Plas.
Samenwerkingsovereenkomst Italië
Het museum werkt samen met onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam om het herkomstonderzoek zo goed en onafhankelijk mogelijk uit te voeren. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan een samenwerkingsovereenkomst met het Italiaanse ministerie van Cultuur, die naast teruggave ook bruiklenen en samenwerking op het gebied van onderzoek en presentatie nastreeft en uitwerkt.
Zo’n samenwerkingsovereenkomst met betrekking tot archeologische vondsten, waarmee juridisering wordt voorkomen, is uniek, stelt het museum. Vragen die hierbij spelen worden ook meegenomen in de onderzoeksvragen: naar wat voor samenwerkingen willen we toewerken, hoe gaan we om met schenkingen en acquisitie, en hoe gaan we om met mogelijke teruggave op morele gronden?
Archiefonderzoek
Het Allard Pierson Museum is in 1934 opgericht en de kerncollecties omvatten archeologische voorwerpen uit voornamelijk het Middellandse Zeegebied, het Oude Nabije Oosten en Egypte. De kern van deze collectie is afkomstig van de private verzameling van de Haagse bankier Constant W. Lunsingh Scheurleer. In de daaropvolgende decennia werden er collecties verworven van privéverzamelaars, handelaren en veilinghuizen. Van een deel van deze voorwerpen is de herkomst incompleet of onbekend. Door middel van archiefonderzoek hoopt het de herkomstgeschiedenis van de voorwerpen beter in kaart te brengen.
Momenteel is er in het museum een kleine tentoonstelling te zien die is samengesteld in samenwerking met de masterstudenten Museum Studies van de UvA. Aan de hand van een object dat een discutabele herkomst heeft, een Siciliaanse pyxis (beschilderde aardewerken kom op een hoge voet, zie foto onder) wordt het verhaal verteld van de reis die dit object heeft afgelegd en de mogelijke teruggave.
