Door: Elvira Caneda Cabrera
Nu ook monografieën open access
Begin 2015 lanceerde California University Press het zogenoemde Collabra-model om open accesstijdschrif ten te kunnen publiceren (zie IP 6 / 2015). Nu heeft deze uitgeverij ook een model ontwikkeld om monografieën uit te geven via open access, Luminos genaamd.
California University Press heeft een jarenlange ervaring op het gebied van papieren monografieën en vervult met Luminos nu een pioniersrol. Bovendien wordt op deze manier kennis toegankelijk gemaakt voor een breder en wereldwijd publiek.
Inmiddels hebben verschillende auteurs voor het Luminos-model gekozen. Joachim Savelsberg heeft zijn boek Representing Mass Violence: Conflicting Responses to Human Rights Violations in Darfur bij California University Press ondergebracht, evenals Manuel Pastor, co-auteur van Equity, Growth, and Community: What the Nation Can Learn from America’s Metro Areas. Deze werken zijn gratis online te raadplegen, voor de papieren versie moet een bedrag worden neergelegd.
In het model delen verschillende partijen zowel de kosten als de inkomsten:
- California University Press kent een belangrijke financiële bijdrage toe;
- bibliotheken betalen mee door middel van een lidmaatschap;
- auteurs betalen hun eigen ‘auteursbijdrage’;
- de inkomsten uit de verkoop van monografieën op papier komen eveneens in dit fonds terecht.
Door het gebruik van Creative Commons-licenties kunnen auteurs zelf bepalen onder welke voorwaarden hun werk toegankelijk wordt gemaakt.
Nieuw platform voor full-text rapporten
De National Academy of Sciences, de Amerikaanse tegenhanger van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), heeft afgelopen herfst de National Academies Press (NAP) opgezet om eigen rapporten te kunnen publiceren. De publicaties bevatten informatie voor zowel wetenschappers als beleidmakers. Jaarlijks publiceert de uitgeverij meer dan tweehonderd boeken over relevante thema’s op het gebied van de exacte wetenschappen, technische en medische studies. Al in 1999 nam de National Academy of Sciences het voortouw om rapporten als pdf toegankelijk te maken via het internet.
Het nieuwe platform op www.nap.edu biedt gebruikers verschillende functionaliteiten: je kunt gratis een eigen account aanmaken, de rapporten online lezen of downloaden en via de optie ‘table of contents’ een specifiek hoofdstuk selecteren, verzenden of delen.
Net zoals in het model van Luminos (zie linkerkolom) wordt de papieren versie van de NAP-titels tegen betaling aangeboden. De ervaring leert dat het aanbieden van de online versie de verkoop van de papieren versie stimuleert.
Aanmoedigingsprijs voor fablabs
FryskLab, het mobiele fablab van Bibliotheekservice Fryslân (BSF), en FabLab Zeeland van de Zeeuwse Bibliotheek (ZB | Planbureau en Bibliotheek van Zeeland) kregen op 15 december 2015 een gedeelde aanmoedigingsprijs door Mediawijzer.net uitgereikt. Mediawijzer.net wil mediawijsheid-initiatieven voor de leeftijdscategorie 0 tot 18 jaar versterken door netwerkpartners te verbinden. Hiermee wordt voor het eerst de aanmoedigingsprijs toegekend aan projecten die op een eigen, unieke wijze mediawijsheid bevorderen.
De keuze voor de fablabs past in de uitkomsten van het ‘NMC Horizon Report: 2015 Library Edition’ (zie IP 8 / 2015), waarin de makerspace wordt genoemd als een van de trends van de middellange termijn. Volgens dit rapport gaan makerspaces niet alleen de openbare maar ook de wetenschappelijke bibliotheekwereld veroveren. Via zo’n ‘librarylab’ kunnen studenten en andere geïnteresseerden toegang krijgen tot nieuwe technologieën en technieken om hiermee te experimenteren. En experimenteren is het nieuwe leren.
Elvira Caneda Cabrera is vakreferent Bibliotheek- Informatiewetenschap & projectleider bij de UB Leiden.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2016. Het gehele nummer kun je hier lezen.