Tom van Oeffelt is onderzoeker en projectleider in het lectoraat ‘Ecologie van leren’ aan Aeres Hogeschool Wageningen. Hij werkt mee aan onderzoek naar ‘professionele identiteit’: hoe wil je gekend en herkend worden in je werk? Ook is hij docent aan de bachelor- en masteropleiding van deze hogeschool. Op 10 november opent Van Oeffelt het KNVI Jaarcongres met een keynote.
Je hebt meegewerkt aan een onderzoek over professionele identiteit, waar het boek ‘Je binnenste buiten’ uit voortgekomen is. Wat houdt het onderzoek in?
‘We hebben literatuuronderzoek gedaan en professionals geïnterviewd. Door de uitkomsten met elkaar te vergelijken zijn we tot een definitie en een model van professionele identiteit (PI) gekomen, die in literatuur en de praktijk geankerd zijn.’
Wat versta je onder professionele identiteit?
Professionele identiteit gaat in mijn ogen om hoe je gekend en herkend wil worden in je werk. Het gaat ook om de kleur die jij geeft aan je werk, terwijl je in verbinding staat met je collega’s. In onze groep definiëren we het tegenwoordig zo: “datgene wat je onvervreemdbaar je kleur geeft en de verbinding vormt tussen wie je bent, het werk dat je doet en de context waarin je dat vormgeeft”.’
Waarom is het belangrijk om aandacht te hebben voor professionele identiteit?
Uit onderzoek, en ik merk dat ook zelf, blijkt dat professionals met een sterke professionele identiteit stevig in hun schoenen staan. Ze zijn veerkrachtiger, zijn beter in staat zichzelf te sturen, ze hebben meer wijsheid in die zin dat ze soepeler kunnen bijdragen aan het welzijn van collega’s en ze doen dat waar ze goed in willen zijn beter (excellentie). En juist in tijden waar vele beroepen aan verandering onderhevig zijn is het van grote waarde om stevigheid in jezelf te vinden. Vivian Greene zegt het heel mooi: “Life isn’t about waiting for the storm to pass, but about learning to dance in the rain”.’
Hoe kunnen mensen zelf op zoek gaan naar die professionele identiteit?
‘Ja, dat is een goede vraag. Je professionele identiteit ligt niet zo voor het oprapen. Het verkennen van de verschillende aspecten uit ons model en het verbinden van de uitkomsten met elkaar is volgens ons een goede manier om te starten, zeker als je dat met een aantal professionele vrienden doet. Want identiteit is een sociaal ding. Je bent wie je bent vanwege andere mensen en daarom is het goed om met anderen je professionele identiteit te verkennen.’
Je doet ook onderzoek naar groepen professionals en hoe die hun ‘professionele frames’ kunnen veranderen om met de ontwikkelingen in hun vak mee te gaan. Wat zijn professionele frames?
‘Professionele frames kun je zien als het gedeelde referentiekader van een groep professionals over wat ze samen goed werk vinden. Het gaat dus om normen in het vak, om de juiste acties, hoe je de klant benadert, de wijze waarop je werk verantwoordt, de taal die je met elkaar spreekt. Een frame kadert op die wijze het denken en doen van een groep. Een professional die lid is van verschillende groepen heeft dan ook verschillende professionele frames.’
Jullie zijn net gestart met nader onderzoek naar professionele frames. Hebben jullie al voorlopige resultaten?
‘Resultaten nog niet echt, wel ontstaan voorlopige inzichten, waar ik tijdens de keynote op het KNVI Jaarcongres graag over vertel.’
Deze bijdrage komt uit IP nr. 6 / 2016. Het gehele nummer kun je hier lezen.