Door Leen Liefsoens
De honderd beste podcasts in Nederland hebben gezamenlijk wekelijks anderhalf miljoen luisteraars. Podcasts zijn in trek. Voor ontspanning en om inspiratie op te doen.
Podcasts in het bibliotheek- en informatievakgebied
Een lijst van goede podcasts is haast onmogelijk, ze zijn er te kust en te keur. De opsomming van podcasts in deze Lifehacking is daarom allesbehalve uitputtend, eerder een starterset. Interessante podcasts die alle aspecten van het bibliotheek- en informatievakgebied aan bod laten komen, zijn Cirulating Ideas van de Amerikaanse bibliothecaris Steve Thomas, het Podcast Project van de IFLA-afdeling Continuing Professional Development and Workspace Learning (CPDWL) en So What? over bibliotheek- en informatiewetenschappelijk onderzoek van de faculteit Informatie- en Mediastudies van Western University in Canada.
Voor de bibliotheektypes openbare bibliotheek en hogeronderwijsbibliotheken heb je de FYI Podcast van de Amerikaanse Public Library Association en Citing the Obvious van softwareleverancier Ex Libris.
Ben je geïnteresseerd in informatievaardigheden of de technische kant van het vak? Luister dan naar de podcasts The Librarian’s Guide to Teaching en Cyberpunk Librarian.
Boekenpodcasts
Veel instellingen en organisaties brengen een of meerdere podcasts uit. Zo bestaat de podcast van de Koninklijke Bibliotheek uit reeksen als ‘Gesprekken met schrijvers’, ‘Schatten van de KB’ en ‘Liefde en vriendschap’. Een echte aanrader is de podcast van het Van Gogh Museum, waarin Nederlandse schrijvers, acteurs en muzikanten voorlezen uit de beroemde brieven van de kunstschilder. De People Power Podcast van de Future of Work hub van Universiteit Utrecht is een actuele podcast met aandacht voor het hybride werken. Echte pareltjes zijn de verhalende podcasts van audiocollectief SCHIK (collectiefschik.com). Op zoek naar podcasts voor kinderen? Kijk op kinderpodcasts.nl. En dan zijn er natuurlijk ook nog de boekenpodcasts over lezen, luisteren en boeken. Je vindt ze op onlinebibliotheek.nl/inspiratie/podcasts. Overigens hebben veel openbare bibliotheken in Nederland ook hun eigen podcast. Lees je Engelstalige literatuur? Laat je dan inspireren door de podcast The Librarian Is In van de New York Public Library.
Podcasts ontdekken
Als informatieprofessional opereer je meestal ook in andere vakgebieden. Het gaat te ver om hier de beste podcasts per vakgebied te geven. Beter is dat je zelf op zoek gaat. Listen Notes (listennotes.com) claimt de beste zoekmachine voor podcasts te zijn. Alhoewel je er niet alle podcasts vindt, is het wel een goed startpunt voor het ontdekken van podcasts. Handige extra functies van Listen Notes zijn de alerts en het creëren van afspeellijsten en podcastclips. Voor een overzicht van Nederlandstalige podcasts gebundeld in thematische afspeellijsten kun je terecht bij PodNL (podcastluisteren.nl). Stichting Nationaal Luister Onderzoek (NLO) heeft onlangs een standaard ontwikkeld voor podcast en audio-on-demand waarmee ze vanaf nu maandelijks de downloads rapporteren in een toplijst. De lijsten zijn in te zien via nationaalluisteronderzoek.nl/podcast-en-audio-on-demand-luisteren. Met de Moonbeam-app (iOS en Android) ontdek je podcasts door te luisteren naar gepersonaliseerde audiofeeds van samengestelde podcasthoogtepunten.
Podcastspelers
Om podcasts te kunnen luisteren, heb je een podcastspeler nodig. De keuze is groot. Vraag je daarom af wat jij wilt dat je podcastspeler kan. Je hebt de keuze uit functionaliteiten als het (automatisch) downloaden van podcastafleveringen om offline te luisteren, zoek- en filteropties (waaronder zoeken op hoofdstukken of in-audio zoeken), aanbevelingen op basis van je interesses en wat trending is, toevoegen van podcasts via RSS, creëren van afspeellijsten (en aanpassen van de volgorde in je afspeellijst), inkorten van stiltes, variabele snelheid bij afspelen, volumeboost, hoofdstuknavigatie, synchronisatieoptie waarmee je op een ander apparaat verder kunt luisteren waar je was gebleven, Apple Watch-bediening, CarPlay-bediening, luisteren via Airplay en Chromecast, luisteren via slimme speaker, virtuele-assistentbediening, uitknippen van een fragment en een slaaptimer.
De standaard podcastspelers van Apple en Google voldoen prima voor het (offline) luisteren naar podcasts. Wil je een gratis speler met meer functionaliteiten? Kies dan voor Overcast (iOS), Podcast Addict (Android) of Pocket Casts (zowel iOS als Android). Nog een aanrader is Castbox (iOS, Android en web), een podcastspeler met een sterk aanbevelingsmechanisme (ook voor Nederlandse podcasts) en een sociale component in de vorm van een discussieforum.
Ook via de bekende muziekdienst Spotify (iOS, Android en web) kun je luisteren naar podcasts. De dienst heeft recent een mooie optie voor het ontdekken van nieuwe podcasts toegevoegd: automatisch genereerde audioclips, waarmee je een goede preview krijgt van de hoogtepunten van een podcastaflevering, vergelijkbaar met de eerdergenoemde app Moonbeam.
Een podcast maken
Wil je zelf een podcast maken? Lees eerst de tips van ProBiblio (probiblio.nl/blog/hoe-maak-je-een-goede-podcast), van stichting Digitaal Erfgoed Nederland (den.nl/actueel/artikelen/249/11-tips-om-aan-de-slag-te-gaan-met-podcasts-in-de-cultuursector) en van de Amerikaanse National Public Radio (npr.org/2021/06/22/1009098800/how-to-start-a-podcast-npr-advice).
Audacity is een gratis, opensourcemontageprogramma. Of maak gebruik van Anchor (anchor.fm). Voordeel van dit gratis platform is dat je je podcast automatisch kunt distribueren naar kanalen als Apple Podcasts en Spotify. Je krijgt ook een overzichtelijke landingspagina voor je podcast, voorbeeld: anchor.fm/ifla-cpdwl.
Zorg ervoor dat je de RSS-feed, een essentieel onderdeel van je podcast, goed instelt. De RSS-feed zorgt ervoor dat iedere keer wanneer jij een nieuwe aflevering uploadt, het ook daadwerkelijk mogelijk wordt voor anderen om deze te downloaden en te beluisteren. Apps houden je RSS-feed in de gaten en kunnen daarom constant de nieuwste informatie tonen.
Het maken van hoofdstukken in je podcast kan nuttig zijn. Veel podcastspelers ondersteunen dit. Luisteraars kunnen zo delen overslaan of snel naar hun favoriete onderdeel navigeren. Daarnaast bieden hoofdstukken een ‘visuele kaart’ van je podcastaflevering: je ziet in een oogopslag meer details over de inhoud. Forecast (MacOS, gratis) en Auphonic (web, gratis tot twee uur maandelijks verwerkte audio) zijn tools die je kunt inzetten voor het construeren van hoofdstukken in podcasts.
Je podcast goed bewaren is een investering in de toekomst. Zo kun je delen uit je podcast, geluiden of ongebruikte stukken interview later nog eens gebruiken bij een nieuwe podcast of een nieuw audioproject. Lees over het belang van het bewaren van podcasts en de te ondernemen stappen op preservethispodcast.org.
Peper, de podcast van IP
Hoe draag je als professional bij aan de informatiehuishouding en digitale transformatie van je organisatie of bedrijf? En hoe is het met je eigen informatiehuishouding gesteld? Je hoort het tijdens Peper, de podcast van vakblad IP. Een-op-eengesprekken over werken en leven in de information society. Open, pittig, een beetje (zelf)kritisch en informatief. Elke maand een nieuwe aflevering.
Wanneer, wie, wat? Houd informatieprofessional.nl en de nieuwsbrief in de gaten voor actuele updates. In de volgende IP sowieso meer aandacht voor Peper.
Leen Liefsoens is redacteur van IP en senior informatiespecialist bij de bibliotheek van De Haagse Hogeschool.
Deze bijdrage komt uit IP #6/2021. Het hele nummer kun je hieronder lezen of downloaden.