Het Consortium of European Research Libraries (CERL) is dé netwerkorganisatie die de belangen van het historische boek behartigt. Hier ontmoeten collega’s elkaar die zich bezighouden met erfgoedcollecties.
Door: Marieke van Delft
Het moderne fysieke boek lijkt het als informatiedrager langzaam maar zeker af te leggen ten opzichte van het digitale boek. Maar kan een digitale kopie een fysiek boek vervangen? Bij een digitale kopie gaat immers de materialiteit van het boek verloren. Allerlei elementen die onderzocht worden aan oude boeken zoals de boekband, het papier, de opbouw van het boek, het vroegere gebruik en de herkomst verdwijnen. Daarom is een digitale versie voor erfgoed zeker geen vervanging.
Als er één organisatie is die hiervan is doordrongen, is dat het Consortium of European Research Libraries (CERL). CERL werd in 1992 opgericht als behartiger van de belangen van het historische boek. Het is een samenwerkingsverband van bibliotheken met belangrijke Bijzondere Collecties in Europa en sinds kort ook daarbuiten. Momenteel zijn 274 bibliotheken lid van CERL, zelfstandig of via een groepslidmaatschap. In Nederland is een twaalftal bibliotheken met erfgoedcollecties betrokken via een clusterlidmaatschap van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.
Expertise ontwikkelen
CERL houdt zich bezig met het ontwikkelen en delen van expertise over het gedrukte en handgeschreven erfgoed van bibliotheken met grote en kleinere erfgoedcollecties. En daarin is CERL uniek – zeker nu LIBER (Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche) zich meer en meer richt op digitalisering en de erfgoedpoot heeft overgedragen aan CERL. CERL is een netwerkorganisatie waarin mensen die zich bezighouden met erfgoedcollecties elkaar ontmoeten. Ook wisselen ze kennis uit over ontwikkelingen omtrent Bijzondere Collecties, zoals behoud, ontsluiting, digitalisering en veiligheid.
Maar dat niet alleen. CERL ontwikkelt ook diensten voor de internationale gemeenschap, zoals de Heritage of the Printed Book Database (HPB) met beschrijvingen van gedrukte erfgoedcollecties, de CERL Thesaurus, een authority file op dit terrein, de Material Evidence in Incunabula-database (MEI) (zie IP 1/2018) en gegevens over provenance onderzoek. Daarnaast worden belangrijke internationale databases gehost, zoals de Incunabula Short Title Catalogue.
Kennisuitwisseling
Deze diensten zijn concreet. Maar minstens zo belangrijk is de kennisuitwisseling. Ieder jaar organiseert CERL een algemeen internationaal congres zoals in 2017 in Amsterdam over museumbibliotheken en in 2018 in Venetië over het boek in de vijftiende eeuw. Afgevaardigden van de aangesloten bibliotheken ontmoeten elkaar tweemaal per jaar voor kennisuitwisseling en overleg, en kunnen tussentijds samenwerken in verschillende CERL-werkgroepen. Jaarlijks kent CERL beurzen toe om jonge bibliothecarissen en onderzoekers aan te moedigen een kortlopend project bij een van de CERL-leden uit te voeren. En ten slotte is het Security Network ondergebracht bij CERL, waarin informatie uitgewisseld wordt over het borgen van de veiligheid van de collectie. Op al deze manieren wil CERL ertoe bijdragen dat ons handgeschreven en gedrukte erfgoed beschikbaar zal blijven voor toekomstige generaties.
Marieke van Delft is conservator Oude Drukken bij de Koninklijke Bibliotheek.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 7 / 2018. Het gehele nummer kun je hier lezen.