Door: Marietje Schaake
We kunnen elke dag wel hoofdschuddend kijken naar weer een nieuwe ontwikkeling uit het Witte Huis van Trump. Geen dag zonder tweet die we uitgebreid becommentariëren – de kranten staan vol van analyses over het Trumpiaanse model. Maar intussen dreigen we uit het oog te verliezen hoe China een volledig alternatief model bouwt, tegenover de naoorlogse wereldorde waarin liberale democratie centraal stond.
Autoritair gezag neemt de plaats in van de democratie als leidraad in veel Aziatische en Afrikaanse landen. Protectionisme in een nieuw jasje wint terrein. Die visie is voor veel buitenlandse regimes een aantrekkelijker alternatief dan het naoorlogse westerse model, waar de vrije markt, eerlijke concurrentie en aandacht voor (digitale) mensenrechten centraal staan.
China blinkt uit in langetermijnplannen. Dat is geen nieuws voor een communistisch land. Wat wel nieuw is, is dat wat er in China gebeurt ons steeds meer raakt. In een wereldwijde markt, waar bedrijven graag gebruikmaken van goedkope Chinese arbeid, kan Europa alleen zijn mannetje staan als we bedrijven hebben die winst maken met unieke knowhow. En laat China’s ambitieuze protectionistische strategie (‘Made in China 2025’) er nu net op gericht zijn om Amerikaanse en Europese hoogtechnologische sectoren uit de markt te concurreren. Dat zien we bijvoorbeeld op het vlak van computerchips, robots, vliegtuigbouw en medische apparatuur. Met een mix van financiële staatssteun voor Chinese bedrijven en strategische overnames van westerse bedrijven, timmert China aan de weg. Markttoegang voor Europese bedrijven op de Chinese markt is alleen toegestaan als ze hun kennis overdragen, en kunstmatige intelligentie is een absolute prioriteit. Tellen we alle ontwikkelingen bij elkaar op, dan moeten er rode waarschuwingslampjes gaan branden.
In Europa moeten we de wereldwijde ontwikkelingen gebruiken om richting te kiezen en vaart te maken. We hebben geen tijd te verliezen om onze krachten te bundelen, en een Europese kunstmatige intelligentie-strategie uit te rollen. Een Europese CERN voor kunstmatige intelligentie.
Ook moeten we een effectief Europees buitenlands beleid hebben waarin een Europese cybergezant ervoor zorgt dat een open en veilig internet centraal komt te staan in het Europese veiligheids- en handelsbeleid. In de Europese diplomatie wordt cyberveiligheid nog steeds te vaak achtergesteld. Dat moet snel veranderen. En samen met gelijkgestemden moeten we een effectief buitenlands beleid voeren dat erop gericht is om de waarden en belangen van de naoorlogse Trans-Atlantische relatie te verstevigen.
De strijd om welk model dominant zal worden – het Trumpiaanse, het Chinese of het Europese – heeft veel invloed op de levens van mensen, online en offline. Ik ben ervan overtuigd dat liberale democratie, waarin mensen en hun rechten centraal staan, het beste systeem is om onze kwaliteit van leven te behouden. We moeten bereid zijn erin te investeren en ervoor te vechten.
Marietje Schaake is Europarlementariër voor D66 sinds 2009.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 7 / 2018. Het gehele nummer kun je hier lezen.