Vele bibliotheken van kerken, religieuze ordes en andere organisaties in Toscane bewaren muzikaal erfgoed. Het Centro di Documentazione Musicale della Toscana brengt deze collecties samen en stimuleert onderzoek naar en belangstelling voor dit erfgoed.
Door: Attilio Bottegal
In het Italiaanse landschap van bibliotheken, archieven en muziekdocumentatiecentra steekt één centrum er met kop en schouders boven uit. Dat is het Toscaanse Centrum voor Muziekdocumentatie (Centro di Documentazione Musicale della Toscana, afgekort als CeDoMus), gehuisvest in de Muziekschool van Fiesole (Florence). Het is een lovenswaardig initiatief, temeer omdat er in Italië vanwege de grote omvang van het cultureel erfgoed en de ontoereikendheid van beschikbare middelen voor het behoud van ditzelfde erfgoed, met mondjesmaat iets van de grond komt.
Ondersteuning en advies
Sinds 2014 biedt het CeDoMus ondersteuning en advies bij het beheren en catalogiseren van muziekdocumenten in de regio Toscane. Archivarissen en bibliothecarissen in publieke en privébibliotheken, archieven en culturele instellingen kunnen van de adviezen gebruikmaken. Deze adviezen betreffen zowel manuscripten als gedrukte werken.
Bijeenharken
Ook werkt het CeDoMus aan de vindbaarheid van dit materiaal. Er is een open access database (www.cedomus.toscana.it/censimento/mappatura/) die door middel van geotagging de Toscaanse muziekcollecties in kaart brengt; het betreft een beschrijving van de collecties en de inventaris. Niet voor niets vergelijkt manager Stefania Gitto het CeDoMus als een hulpmiddel om ‘alle mogelijke informatie bijeen te harken, van regio tot regio, van instituut tot instituut’.
Verscheidenheid
In de vier jaar dat het centrum bestaat, zijn er 226 muziekcollecties in kaart gebracht. Deze collecties zijn verzameld door 160 verschillende instanties en personen. Hierbij valt niet alleen te denken aan filharmonische orkesten, bands, fanfares, kerken, kloosters, kapittels, muziekkapellen en religieuze ordes, maar ook aan musici en componisten.
De collecties worden bewaard door 94 verschillende instellingen, zoals bibliotheken, stadsarchieven, staatsarchieven, kerkelijke archieven, musea, koren, muziekscholen, onderzoeksinstituten, stichtingen en ook burgers. Deze verscheidenheid aan instellingen laat de betekenis van het CeDoMus zien: het centrum ontsluit ook muziekverzamelingen die moeilijk toegankelijk zijn voor onderzoekers en wetenschappers, zoals privéverzamelingen en collecties van kleine en afgelegen kerkelijke bibliotheken en archieven.
Platform
De online interface van de CeDoMus-database werkt ook als een helpdesk voor de kennis en het beheer van muziekverzamelingen, en heeft uitgebreide verwijzingen naar catalogiserings- en conserveringsregels. De site fungeert zo als een gemeenschappelijk platform voor muziekbibliothecarissen, archivarissen en gebruikers van deze documenten.
App
Het CeDoMus beschouwt het eveneens als zijn taak om onderzoek naar en belangstelling voor deze collecties te stimuleren. Dit doet het centrum door het publiceren van artikelen, onderzoek en catalogi, alsook het organiseren van studie- en trainingsdagen. Bovendien wordt een app ontwikkeld, MusAR genaamd (zie musarapp.com), waarbij augmented reality-technologie is ingezet. Zo kun je straks met de app op een manuscript inzoomen en krijg je te horen hoe de muziek klinkt.
Wikipedia
Last but not least: de CeDoMus-medewerkers publiceren Wikipedia-pagina’s over de muziekcollecties in Toscaanse steden – met tot nu toe informatie over de steden Prato en Pistoia. Ook schrijven ze biografische entries over Toscaanse componisten van de zestiende tot twintigste eeuw. Met deze en andere activiteiten houdt het CeDoMus het muzikale erfgoed in Toscane springlevend.
Attilio Bottegal werkt als muziekbibliothecaris bij het Harvard University Center for Italian Renaissance Studies in Florence. Eerder was hij muziekbibliothecaris bij ArtEZ Conservatorium Enschede.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 3 / 2018. Het gehele nummer kun je hier lezen.