Afgelopen juni promoveerde datascientist Daan Odijk aan de Universiteit van Amsterdam, om diezelfde maand nog aan de slag te gaan bij Blendle. Van de wetenschappelijke wereld naar een journalistieke startup, dat lijkt een grotere overgang dan het in werkelijkheid is.
Door: Dafne Jansen
Daan Odijk maakte in Amsterdam deel uit van de onderzoeksgroep Information Retrieval, die bestaat uit zo’n 25 onderzoekers. De grootste groep in zijn soort, vertelt Odijk vanuit het kantoor van Blendle aan de Catharijnesingel in Utrecht. Binnen het vakgebied is het normaal dat je het hele onderzoek van het formuleren van de onderzoeksvraag tot en met het coderen van de algoritmes zelf doet. Zijn promotieonderzoek bestaat uit drie onderdelen, die alle een concrete toepassing hebben opgeleverd. Bijvoorbeeld het ‘tweede scherm’ dat contextuele informatie geeft tijdens het kijken van actualiteitenprogramma’s en nu gebruikt wordt door de NPO.
Een overstap naar het bedrijfsleven lag voor de hand, maar uiteindelijk won Blendle het toch van ‘reuzen’ als Yahoo en Microsoft, en niet alleen omdat hij vanwege zijn gezin liever in Nederland bleef. ‘Bij die reuzen ben je een klein onderdeel van een groot team, bij Blendle stuur ik zelf het datateam aan en heb ik direct invloed op het proces.’
Personalisatie
Wie gebruikmaakt van Blendle, weet dat er dagelijks een nieuwsbrief in je mailbox terechtkomt met aanbevolen artikelen. Je kiest zelf wat je wilt lezen, en je betaalt alleen wat je daadwerkelijk wilt: als een artikel tegenvalt kun je je geld terugvragen. Het bijzondere is dat de nieuwsbrief al na een paar dagen (mits je daadwerkelijk artikelen aanklikt natuurlijk, en je je niet afmeldt voor de nieuwsbrief) steeds meer aan lijkt te gaan sluiten bij jouw voorkeuren. Odijk is met zijn team verantwoordelijk voor deze personalisatie. Iedere ochtend tussen 5 en 8 scannen de redacteuren duizenden artikelen, en voorzien ze van metadata. Niet alleen feitelijke informatie, maar ook gevoelswaarde en sfeer worden benoemd. Dit proces automatiseren bleek nog niet mogelijk, al is de techniek om automatisch metadata te extraheren hoopgevend. Vervolgens worden de nieuwsbrieven automatisch samengesteld, door de algoritmen van Odijks team, die puur gebaseerd zijn op jouw klikgedrag.
‘Het mag best magisch voelen,’ zegt hij. ‘De bedoeling is dat we je uiteindelijk steeds beter leren kennen, en kunnen anticiperen op artikelen over onderwerpen die je niet direct zelf zou uitkiezen, maar die tóch relevant voor je zijn.’ Ondanks dat Blendle zich nog moet bewijzen lijken ze hun prioriteiten goed op orde te hebben: ‘Het doel is om jou meer (kwaliteits)journalistiek te laten lezen. Als we dat doel bereiken betekent dat natuurlijk ook een stijging van de omzet, maar dat is geen doel op zich.’
Niet alleen voor techneuten
Tijdens zijn sessie op het KNVI Jaarcongres zal Odijk meer vertellen over de algoritmen die het klikgedrag van Blendle-gebruikers om kunnen zetten in een gepersonaliseerde nieuwsservice. Wordt dat geen sessie voor techneuten? ‘Nee hoor, ik vind dat als je het zelf begrijpt, je het ook op een voor iedereen toegankelijke manier uit moet kunnen leggen.’ Misschien is het zijn achtergrond als onderwijzer, maar Odijk is wars van moeilijk gedoe. Dat is ook wat hij mensen mee zou willen geven: laat je niet afschrikken door complexiteit. Ook complexe dingen zoals zoekmachinetechnologie zijn begrijpelijk te maken voor de gemiddelde mens. Misschien dat meer begrip ook leidt tot minder angst.
Tijdens zijn lessen vroeg Odijk zijn leerlingen om eens te kijken wat ze over hem konden vinden online. Ze vonden hardlooptijden, reisverslagen. Zijn doel was niet om hen bang te maken voor wat anderen over hén zouden kunnen vinden, maar om na te denken over de mechanismen achter internet (en specifiek zoekmachine)gebruik.
Ondanks de personalisering in de nieuwsbrief is hij niet bang dat Blendle een filterbubble creëert. ‘We zijn geen Facebook. Als er al sprake is van een bubble, dan is dat hooguit de bubble die de landelijke dagbladen creëren. En als Blendle íets wil, dan is het juist lezers uit hun bubble trekken.’
Track 4 U r a hero – helden die stuk voor stuk een podium verdienen
Daan Odijk: Slimme technologieën om het juiste nieuws te vinden
Deze bijdrage komt uit de KNVI Jaarcongresspecial (Bijlage bij IP nr. 8 / 2016). Het gehele nummer kun je hier lezen.