Door: Ingeborg Verheul
De erfgoedsector ken ik goed. Ik heb er jarenlang in gewerkt. De wereld van de wetenschap ben ik op dit moment aan het ontdekken. Sinds september werk ik namelijk bij SURFsara, in het Science Park in Amsterdam, aan de inrichting van een landelijk coördinatiepunt voor Research Data Management. En na een paar maanden zie ik behoorlijk wat overeenkomsten tussen die beide werelden.
In Nederland gebeurt op het gebied van Research Data Management al heel veel. Om in kaart te brengen wat landelijk gezien het eerst aangepakt moet worden, begonnen we met een grote interviewronde langs de data-experts: wetenschappers, beleidsmakers, onderzoeksondersteuners bij universiteitsbibliotheken en vele anderen. En warempel: ook in deze wereld draait het grosso modo om drie dingen: zichtbaar, bruikbaar en houdbaar. Waar hadden we dat toch eerder gehoord?
Bij bibliotheken, musea en archieven groeien de digitale collecties snel in aantal en omvang. Zo is het ook met digitale data bij wetenschappelijk onderzoek. Goed beheer en gebruik van data zijn belangrijk. Zelfs bij het aanvragen van een onderzoekssubsidie bij NWO moet je tegenwoordig een Research Data Managementplan inleveren, zodat je als onderzoeker bewust omgaat met je onderzoeksdata.
In de digitale wereld van het erfgoed staat ‘de gebruiker’ centraal. In de wetenschap draait het om ‘de onderzoeker’. Deze wordt geacht om voor, tijdens en na het onderzoek goed datamanagement te bedrijven. De instelling faciliteert hem of haar in het Research Data Managementproces. En om dit goed te kunnen doen, is samenwerking tussen de IT’ers, de beleidsmensen en de onderzoeksondersteuners van onderzoeksinstelling of universiteit een must. Niet alleen binnen de eigen instelling, maar ook daarbuiten. Het gaat dus om samenwerking en kennisdeling.
Om erfgoedcollecties meerwaarde te geven is het belangrijk linked open data, interoperabiliteit en domeinoverstijgend collectiebeheer te stimuleren. Uit de interviews die we hielden, bleek dat ook bij het beheer van wetenschappelijke data deze begrippen belangrijk zijn. Een interessante vraag is bijvoorbeeld hoe je de verschillende wetenschapsdisciplines (humaniora, sociale wetenschappen, de harde bèta en de life sciences) verder helpt met goed Research Data Management. Vooral ook omdat zij zich allemaal in een verschillend stadium bevinden in de uitvoering van dat proces.
Via het Landelijk Coördinatiepunt willen we al het mooie dat er al is ontwikkeld zichtbaar maken. En we willen samenwerking op uitdagende thema’s als data-infrastructuur en zeggenschap stimuleren. Om de wetenschappers te helpen en de onderzoeksinstituten een stap verder te brengen.
In de landelijke aanpak van erfgoedcollecties en van wetenschappelijke dataverzamelingen zitten verschillen, maar ook overeenkomsten. Dus of het nu gaat om Open Culture of om Open Science: samenwerking en kennisdeling tussen erfgoed en wetenschap ligt voor de hand. Laten we daaraan werken, het komende jaar.
Ingeborg Verheul werkt sinds september 2015 als coördinator Landelijk Coördinatiepunt Research Data Management bij SURFsara.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2016. Het gehele nummer kun je hier lezen.