In de hippe Zeeheldenbuurt in Den Haag bevindt zich de Deutsche Bibliothek, geheel gericht op Duitstalige uitgaven. De 66 jaar oude bibliotheek doet veel méér dan alleen op de Krimi’s, biografieën en andere boeken passen, met dank aan de inzet van vrijwilligers.
Door: Ronald de Nijs
‘Tot een paar jaar geleden gingen alle ramen van het pand schuil achter jaloezieën,’ vertelt medewerker Petra Kaumann. De van oorsprong Duitse Kaumann werkte eerder als informatiebemiddelaar bij de Openbare Bibliotheek Den Haag. ‘Veel mensen dachten dat we altijd gesloten waren.’ De openheid die de bibliotheek nu uitstraalt, inclusief een frisse signing op de ramen, staat symbool voor de verandering die zij de afgelopen jaren heeft doorgemaakt.
Vrijwilligers
‘Onze bibliotheek heeft zo’n zevenduizend Duitstalige romans, Krimi’s, poëzie, kinderboeken, biografieën, dvd’s en andere uitgaven. Als stichting drijven we volledig op vrijwilligers,’ zegt Tiny Hielema, gepensioneerd lerares Duits. In de vier jaar dat ze hier werkt heeft ze de bibliotheek zien veranderen van een gesloten in een open organisatie. ’Op een gegeven moment kwam het besef bij de medewerkers dat ze meer wilden doen dan alleen op de “boeken passen”,’ vult Kaumann aan. ‘Mensen hadden allerlei ideeën die ze graag wilden uitvoeren. Zo hebben we met een gemeentelijke subsidie binnen onze bibliotheek in 2018 de Zeehelden Bibliotheek opgezet. Een buurtbibliotheek in een bibliotheek dus. Omdat we in de Zeehelden Bibliotheek onze Duitse identiteit willen behouden, bieden we alleen vertalingen van Duitse romans, kinderboeken en literatuur over Den Haag aan.’
‘Jammer genoeg was die subsidie eenmalig,’ zegt Kaumann. ‘De toenmalige wethouder wilde met de komst van vier buurtbibliotheken het wegvallen van verschillende vestigingen van de Openbare Bibliotheek Den Haag opvangen. We gaan nu kijken waar we budget kunnen vinden om de collectie te blijven aanvullen.’
Geschiedenis
Is de buurtbibliotheek nog jong, de geschiedenis van de Deutsche Bibliothek gaat ver terug. In 1953 stootte de Duitse ambassade wegens ruimtegebrek haar boekencollectie af. De predikant van de Duitse evangelische kerk in Den Haag bood vervolgens 22 jaar lang onderdak aan de collectie; een bibliothecaris, betaald door de ambassade, zorgde voor de collectie en de uitleningen. Vervolgens verhuisde de bibliotheek naar verschillende locaties, om in 2000 in een eigen (koop)pand in de Zeeheldenbuurt te belanden. De ambassade had zich inmiddels als ‘sponsor’ teruggetrokken, maar met de hulp van bedrijven en particulieren kon de bibliotheek een nieuwe start maken. ‘Een soort crowdfunding avant la lettre,’ aldus Hielema.
Activiteiten
‘De bibliotheek heeft zo’n driehonderd leden, maar dat aantal slinkt helaas,’ zegt Hielema. ‘Van de lidmaatschappen alleen kunnen we niet rondkomen. Daarom organiseren we vele activiteiten, variërend van lezingen, de Kino Klub Goethe (een filmavond in samenwerking met het Goethe-Institut), een Literaturcafé (samen romans bespreken) tot een Sprachcafé (onder leiding van een coach in het Duits converseren). Al die activiteiten passen in de trend dat een bibliotheek niet alleen meer boeken uitleent, maar ook een plek is waar je van alles kunt leren en kunt doen.’
‘We hebben veel ideeën, misschien zelfs wel te veel,’ zegt Kaumann lachend. ‘Vanaf april beginnen we ook een filosofiecafé. In tegenstelling tot de andere “cafés” houden we die in het Nederlands, om ook mensen uit de buurt te trekken. En had ik al verteld over ons “historisch loket”? Buurtbewoners kunnen bij ons terecht met vragen over de geschiedenis van hun huis, straat of buurt. Wij gaan dan op zoek naar achtergrondinformatie. Verder hebben we een heel ondernemende voorzitter: hij zoekt samenwerking met bijvoorbeeld de Oostenrijkse en Zwitserse ambassade. We kunnen bijvoorbeeld gezamenlijk lezingen organiseren.’
Zelfstandig
‘Afgezien van de Duitstalige bibliotheken waarover het Goethe-Institut in verschillende landen beschikt, zijn er wereldwijd maar zo’n tien zelfstandige Duitse bibliotheken,’ zegt Kaumann. ‘Langzamerhand beginnen we ons te realiseren hoe bijzonder het is dat we al 66 jaar als zelfstandige bibliotheek weten stand te houden. Dat willen we de komende tijd veel meer naar buiten brengen.’
Ronald de Nijs is eindredacteur van IP
Deze bijdrage komt uit IP nr. 2 / 2019. Het gehele nummer kun je hier lezen.