Door Wouter Bronsgeest
De term robot is nog maar net honderd jaar oud. In 1920 gebruikte Karel Čapek deze in een satirisch toneelstuk in Tsjechië. Maar robots komen al veel langer voor in onze literatuur. In de Griekse mythologie is al sprake van gemechaniseerde figuren gemaakt van metaal, en in India en China schrijft men over gemechaniseerde figuren die kunnen schrijven en die van ingewikkelde klokwerken zijn gemaakt. De beelden van de mechanische mensen bestaan dus al heel lang, de uitvoering van hun mechanieken wordt natuurlijk steeds mooier en beter.
Cyborgisering
Robotisering, eigenlijk maken we er al zo lang gebruik van: de auto-industrie, de logistieke sector en agrarische bedrijven kunnen al niet meer zonder. De medische sector begint ook met meerdere toepassingen voor operaties, en voor prothesen. Hoe mooi is het om een (nu nog extern aangebracht) exoskelet in te zetten om mensen weer te laten lopen of armen en handen te laten werken. Van robotisering naar cyborgisering, een prachtige technologische stap.
Humanoïde bots
De vraag is wat de toegevoegde waarde is van humanoïde robots. Wellicht bestaat die uit de aandacht vestigen op de gelijkenis met mensen, om de aaibaarheidsfactor van robots op te schroeven. Iedereen wordt blij van een mechanische gelijkenis die huppelt, danst en in het huishouden het leven een stukje makkelijker maakt. Een robot op twee ‘benen’ kan ook eenvoudig in door mensen gemaakte huizen en kantoren rondlopen. We houden ervan om een beetje extra te worden verzorgd – liefst zonder al te veel kosten. Inmiddels is de prijs van een leuke, moderne ‘automaton’ gedaald tot 1.300 euro, of net geen 10.000 yen. Een koopje, en prachtig om mee te kunnen spelen.
Data opzuigen
De verwachting is dat er vele Bumi’s van Noetix Robotics op de markt komen. Met uiteraard een stevige link naar het internet, zodat alle ontwikkelingen gratis en voor niets bij de leverancier terechtkomen. Net als Temu meekijkt met je camera en op je computer en daarmee al doende heel veel data opzuigt. Dat helpt weer om applicaties te maken, bijvoorbeeld voor betere ‘crowd control’ – zo weten we al sinds 2022 uit Australië. De experimenten met de ‘Robodogs’ (bij de politie en in het leger) zijn inmiddels de fase ingegaan van de inzet van AI en een neurolink met de ‘eigenaar’. In Singapore kijken ze er al niet meer vanop als een robot je aanspreekt (of beboet) omdat je je flesje naast de prullenbak gooit (dat moet je natuurlijk ook niet doen).
Binnen handbereik
Een nieuwe arm die gelinkt is aan je brein, een nieuw skelet van staal in plaats van een nieuwe heup … Maar ook keiharde interventies van hard-to-kill bots die je binnen de kaders van hun eigen AI-routines arresteren of – in oorlogssituaties – doden. Binnenkort voor een modaal inkomen binnen handbereik. Wat de mens in haar wildste dromen kan bedenken is vaak al realiteit. En die is zowel prachtig mooi als pijnlijk dystopisch.
Wouter Bronsgeest is duovoorzitter van de KNVI, auteur en associate lector Data Driven Government aan de Hogeschool Utrecht.
Deze bijdrage komt uit de papieren IP #8-2025. Het hele nummer kun je hieronder lezen of downloaden.