Een half jaar geleden opende de eerste papierloze openbare bibliotheek van de Verenigde Staten, BiblioTech, haar deuren. InformatieProfessional vroeg Laura Jesse, PR-functionaris van de bibliotheek in San Antonio (Texas), naar de stand van zaken. ‘We liggen op schema om in het eerste jaar 100.000 bezoekers te halen.’
Door: Edwin Mijnsbergen
Kun je ons iets vertellen over het collectiebeleid?
‘We zijn begonnen met 10.000 digitale titels van de 3M Cloud Library. We hebben ons ten doel gesteld ieder jaar minstens 10.000 nieuwe titels aan de collectie toe te voegen. Op dit moment heeft de bibliotheek 20.000 titels in haar bezit. Het budget voor collectievorming is afkomstig uit subsidies van Blexar County en particuliere investeerders en bedraagt voor het fiscale jaar 2014 bijna 650.000 dollar. Van dat budget moeten we wel alles aanschaffen. Dus ook nieuwe apparatuur en software.’
‘Bij de aanschaf van nieuwe titels letten we op een goede balans tussen recreatief materiaal, bronmateriaal en databanken. Omdat we nauw samenwerken met scholen in de buurt, leggen we ook veel nadruk op titels die scholieren en studenten nodig hebben. Ook de Spaanstalige collectie krijgt veel aandacht. BiblioTech is gevestigd in een wijk waar veel Latino’s wonen.’
‘Kort na de opening van de bibliotheek kregen we een accreditatie van de bibliotheek- en archievencommissie van de staat Texas. Dankzij die accreditatie hebben onze klanten toegang tot het programma TexShare, dat 62 verschillende databanken ontsluit voor 700 openbare en academische bibliotheken in de staat. Als individuele bibliotheken zelf abonnementen zouden moeten afsluiten voor al die databanken, zouden zij 49 miljoen dollar kwijt zijn.’
‘Een voordeel van het beheer van een volledig digitale collectie ten opzichte van een papieren is dat we de flexibiliteit hebben meteen in te spelen op de behoefte van de klant. Iedereen kan in de Cloud Library van 3M verlanglijstjes aanmaken. Als er voldoende vraag naar is, schaffen we een titel meteen aan. Behalve de genoemde zaken biedt Bibliotech ook tijdschriften aan via Zinio, taalcursussen via Mango, media-educatie via Atomic Training en Project Gutenberg, audioboeken via Librivox en OneClick Digital en online colleges via diverse bronnen.’
Zijn jullie erin geslaagd om een brede collectie ebooks aan te leggen of hebben jullie te maken met beperkingen die uitgevers jullie opleggen?
‘Er zijn wel wat beperkingen, maar een van de redenen om met 3M in zee te gaan was het gegeven dat het bedrijf onderhandelt met uitgevers over ebooks die mogen worden uitgeleend, ook namens bibliotheken. We worden natuurlijk regelmatig met onze neus op de feiten gedrukt, zoals die keer dat de initiatiefnemer van Bibliotech, Nelson Wolff, werd geïnterviewd over het concept van de bibliotheek. Een van zijn inspiratiebronnen was de biografie van Steve Jobs. Daar hadden we toen – illustratief – helaas alleen een Spaanstalige editie van. Desondanks wordt het aanbod van ebooks steeds groter. We compenseren de beperkingen bovendien ook, bijvoorbeeld door mondjesmaat ebooks aan te schaffen die zijn uitgegeven in eigen beheer.’
Hoeveel leden telt de bibliotheek inmiddels?
bibliotheek inmiddels? ‘De bibliotheek is gratis voor alle inwoners van Bexar County [een van de 254 counties van de staat Texas, red.]. We werken inmiddels ook aan abonnementen voor mensen die daarbuiten wonen. In november 2013, drie maanden na de opening, konden we het 10.000e lid begroeten. Eind januari stond de teller op 15.709 leden. We adverteren niet, maar er is wel een speciale “gemeenschapsmedewerker” die gesprekken voert met onder andere het onderwijs en publieke instellingen om BiblioTech onder de aandacht te brengen en samenwerkingsverbanden te initiëren. We liggen op schema om de doelstelling van 100.000 bezoekers in het eerste jaar te halen.’
‘Ons publiek is heel divers. Aanvankelijk werd de bibliotheek vooral bezocht door mensen uit de directe omgeving. Veel Hispanics met een lager inkomen die thuis niet (kunnen) beschikken over internettoegang. Met die doelgroep zijn we blij, omdat we voor en met hen aan de doelstellingen van de bibliotheek kunnen werken: leesbevordering, het verbeteren van de (digitale) geletterdheid en alle burgers een gelijke kans op toegang tot informatie bieden. Inmiddels trekken we ook veel andere klanten uit de regio, mede dankzij de vele groepen die we faciliteren en activiteiten die we organiseren: blogcursussen voor senioren, “First Lego”- wedstrijden voor kinderen en een boekenclub voor vrouwen van militairen uit de regio. De fysieke bibliotheek wordt dus ook goed benut door de leden.’
Hebben jullie aandacht voor de digitale duurzaamheid van de collecties?
‘Dat doen we inderdaad. 3M neemt dit grotendeels voor zijn rekening, maar er is dit jaar ook een “netwerkarchitect” aangesteld die zich met dit onderwerp gaat bezighouden.’
Wie financiert de bibliotheek? En hoe groot is jullie budget?
‘BiblioTech wordt gefinancierd uit het budget van Bexar County, dat zijn inkomsten vooral genereert met de heffing van eigendomsbelasting. Het startkapitaal van de bibliotheek was 2,3 miljoen dollar. Daarmee werden de kosten van het gebouw, de technologie, de collectie en het personeel gedekt. Het budget voor het lopende jaar bedraagt 1,2 miljoen dollar. Daarnaast ontvangen we 500.000 dollar van de Hidago Stichting, een non-profitorganisatie die nog steeds geld ophaalt voor de bibliotheek.’
Was het makkelijk om personeel te werven? Welke eisen stellen jullie aan de medewerkers?
‘Het personeel van de bibliotheek bestaat uit een hoofdbibliothecaris met een academische graad in Bibliotheek- en informatiewetenschappen, een vestigingshoofd, de eerder genoemde gemeenschapsmedewerker, de netwerkarchitect en een aantal medewerkers die de (technische) ondersteuning van klanten verzorgen. Voor dat werk zochten we mensen met de juiste opleiding en ervaring, maar minstens zo belangrijk waren hun sociale vaardigheden en klantgerichtheid. Daar legden we veel nadruk op. Het was nog het lastigst om een gediplomeerde bibliothecaris te vinden die het idee van een geheel digitale bibliotheek omhelsde. Uiteindelijk vonden we die toch, in de persoon van Ahsley Eklof, een vrouw met de juiste papieren, en veel ervaring in het traditionele bibliotheekwerk. Zij vindt dat een digitale bibliotheek veel kan betekenen voor mensen uit de lagere inkomensgroepen, juist omdat die vaak geen toegang hebben tot technologie in het algemeen en internet in het bijzonder. Zij voldeed perfect aan ons functieprofiel!’
Inmiddels hebben we ook een satellietlocatie in de rechtbank van Bexar County, om de honderden burgers met juryverplichtingen die daar komen goed van dienst te kunnen zijn. Mogelijk breiden we nog verder uit. De kans is dus groot dat we extra personeel zullen moeten gaan werven.’
In het kort
BiblioTech is de eerste en enige openbare bibliotheek in de Verenigde Staten die geen gedrukte boeken in de collectie heeft. De bibliotheek werd in september 2013 geopend in San Antonio in Texas. Qua bevolkingsomvang is die stad de zevende van het land, maar als het gaat om geletterdheid staat San Antonio op de zestigste plaats. De bibliotheek is gevestigd in het arme zuiden van de stad. Leden kunnen boeken direct lenen via de online catalogus van de bibliotheek en die lezen op eigen apparatuur of die van de bibliotheek, of een ereader lenen van de bibliotheek. Ongeveer de helft van de ereaders is permanent uitgeleend. Die ereaders bevatten maximaal vijf boeken tegelijkertijd. De uitleentermijn is twee weken. Na het verstrijken van de termijn verdwijnen de geleende titels automatisch van de reader.
Beschikbaar in de bibliotheek
- 48 iMacs
- 10 Macbook Pro’s laptops
- 40 iPads
Voor de uitleen
- 600 reguliere ereaders
- 200 ereaders speciaal ingericht voor kinderen
- 20.000 ebooks
Verder lezen en kijken
Het bibliotheekbudget: tinyurl.com/ohjt2ls
Video over BiblioTech: youtu.be/1v1ZxWojVkc
Fotostream: www.facebook.com/BexarBibliotech/photos_stream
Edwin Mijnsbergen is nieuwsredacteur van InformatieProfessional.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 2 / 2014. Het gehele nummer kun je hier lezen