In tijden van digitalisering zou je bijna vergeten dat erfgoedinstellingen ook fysieke schatkamers zijn. Wie zijn de mensen die die schatkamers beheren? Een kijkje achter de schermen.
Door: Ronald de Nijs
Tine Thörig (Rijksmuseum Amsterdam)
Een werkdag van Tine Thörig begint om half 8. Dan staan in het tekeningendepot van het Rijksmuseum de ‘karren’ al klaar. Een dag van tevoren hebben Thörig en haar collega doorgekregen welke tekeningen, etsen, gravures, grafiek, steendrukken en foto’s bezoekers van de studiezaal willen bekijken. En welke werken naar de fotostudio’s gaan. Alles moet vóór 9 uur bezorgd zijn, want dan gaat het museum open en kan er niet meer met een kar door de zalen gereden worden. Bij terugkomst wachten de werken van de vorige dag: ze gaan weer terug naar hun vaste plek in het depot. Thörig, sinds 2013 werkzaam bij het tekeningendepot, houdt zich verder bezig met de gehele logistiek rondom de bijna 700.000 werken in het depot. Het aantrekkelijke van deze baan? ‘Dat al die bijzondere werken door je handen mogen gaan.’ Maar het allerleukste vindt ze de komst van de nieuwe aanwinsten: ‘Je krijgt zo een idee van hoe een verzameling tot stand komt.’
Jan Maarten de Booij (Koninklijke Bibliotheek)
Gekscherend noemt Jan Maarten de Booij zichzelf het ‘manusje van alles’ bij de Koninklijke Bibliotheek. Doordat hij hier al ruim 32 jaar werkt, is hij multi-inzetbaar. Hij verricht werkzaamheden voor zowel de afdeling Publieksdiensten als het team Magazijnen. Je treft hem bijvoorbeeld achter een van de balies waar hij informatie verstrekt aan klanten. Of hij loopt rond in de magazijnen om de door klanten aangevraagde boeken op te halen. Ook geeft De Booij, die ‘alweer lang geleden’ een bibliotheekopleiding heeft gevolgd, in vele talen rondleidingen aan bezoekers. Tot slot heeft hij als taak om de boeken die niet in de magazijnen gevonden kunnen worden, alsnog op te sporen. ‘Ik vind heel veel titels terug: ze zijn vaak in de kasten naar achteren gevallen, ze staan een paar plaatsen naar links of naar rechts, of door een onduidelijke signatuur zijn ze verkeerd geplaatst.’ Geen dag ziet er hetzelfde uit voor De Booij.
Viem Tummers (IISG)
Liefdevol strijkt Viem Tummers met haar hand langs een paar boekenruggen. Als kersverse boekbinder en -restaurator kwam ze in 1992 in het restauratieatelier van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) terecht. Maar een paar jaar geleden werd haar parttime baan opgeheven; in het restauratieatelier werkt nog één fulltimer. Tummers solliciteerde naar een andere functie bij het IISG: boeken uit een van de zeven magazijnen halen en naar de studiezaal brengen, en werken scannen. ‘Het voelde als een omgekeerde carrièrestap, maar ik dacht ook: het is wél een baan – en bij een fijne werkgever.’ Tummers werd aangenomen en het werk blijkt haar goed te bevallen. ‘Ik werk veel meer met mensen.’ Boeken waar iets aan mankeert belanden voortaan in zuurvrije kartonnen dozen of mapjes. Tummers: ‘Als we de boeken één voor één waren blijven restaureren, zou je in je hele carrière misschien één kast vol boeken hebben gehad. Het is goed zo.’
Annemarie Wierda (Nationaal Archief)
Voorzichtig pakt Annemarie Wierda, boek- en papierrestaurator bij het Nationaal Archief (NA), het verdrag van de Vrede van Breda met bijbehorende zegel (1667) in een door haar op maat gemaakte doos in. Tijdens haar opleiding papier- en boekrestauratie, zo’n 25 jaar geleden, is Wierda hier terechtgekomen. Hield ze zich eerst voornamelijk bezig met het repareren van objecten, nu is haar werk meer organisatorisch geworden. Niet alleen helpt ze bij de inrichting van tentoonstellingen bij het NA, ook is ze nauw betrokken bij de vele bruikleenaanvragen. Is een aanvraag goedgekeurd, dan belandt het werk op Wierda’s werktafel. Ze restaureert het werk, indien nodig, en maakt een conditierapport op. Verder lijst ze aangevraagde kaarten in en maakt alles transportklaar. Gaat het om heel kwetsbare zaken, zoals verdrag van de Vrede van Breda, dan wordt het werk naar de bruiklener verzonden en komt Wierda langs om het object uit de doos te halen en in de tentoonstellingsruimte neer te leggen.
Ronald de Nijs is eindredacteur van IP.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 4 / 2017. Het gehele nummer kun je hier lezen.