Voor de tentoonstelling Nederlanders in Parijs 1789-1914 verrichtte het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis samen met het Van Gogh Museum museaal onderzoek. Centraal staat de artistieke uitwisseling en de kunst die daaruit voortvloeide tijdens het verblijf van Nederlandse negentiende-eeuwse kunstenaars in Parijs. Waar verbleven zij, wie ontmoetten zij, met welke ideeën en opvattingen keerden zij terug? En met welke kunst? Om de uitkomsten van dit onderzoek te visualiseren heeft het RKD de applicatie Mapping Artists ontwikkeld.
Ateliers en woonadressen
Deze geotagging-tool laat in een oogopslag de ateliers en woonadressen zien op een kaart. Via RKD Explore kan in de voetsporen worden getreden van Nederlandse kunstenaars die tussen 1789 en 1914 naar Parijs reisden. ‘Op basis hiervan is een vernieuwende digitale visualisatie mogelijk,’ stelt het RKD in een persbericht. De visualisatie laat zien waar Nederlandse kunstenaars woonden, werkten en waar hun werk in Parijs is ontstaan en wordt artistieke uitwisseling zichtbaar gemaakt.
Uitgangspunt
Uitgangspunt voor het museale onderzoek is het gegeven dat kunst een mix is van nationale en internationale componenten. Deze onderlinge artistieke wisselwerking nam in de negentiende eeuw toe door reizen en verblijven buiten de landsgrenzen. Circa 35 tot 40 procent van de Nederlandse kunstenaars verbleven in de negentiende eeuw voor langere periode in het buitenland. Nederlandse kunstenaars beïnvloedden de kunst ter plekke door tentoonstellingen en opdrachten en andersom was de kunst in het buitenland van betekenis voor hun eigen werk en opvattingen. Thuisgekomen gaven deze indrukken vorm aan de kunst in Nederland. Parijs en omgeving werden in de negentiende eeuw bij ons in toenemende mate favoriet.
Databases verreikt
De databases van het RKD, RKD Artists en RKD Images, zijn de afgelopen decennia verreikt met geografische en loopbaangegevens welke vanaf nu zichtbaar zijn op een kaart. Dit betekent dat de geboorte-, sterfte- en verblijfsplaatsen van kunstenaars kunnen worden gevisualiseerd, maar het is ook mogelijk om verblijfsplaatsen van een kunstwerk te tonen. Het RKD noemt het ‘een grote stap vooruit voor wat betreft het meer toegankelijk en inzichtelijk maken van dergelijke informatie voor een breder publiek’.
In de kinderschoenen
De geotagging-functionaliteit staat, aldus het RKD, ‘momenteel nog in de kinderschoenen, maar mag wel al een grote mijlpaal worden genoemd’. De volgende stap is de ontwikkeling van een meer gerichte onderzoekstool, met historische kaarten en meer gegevens (onder andere van buitenlandse en Franse kunstenaars in Parijs). Onderzoekers kunnen dan via de RKD-databases zelfstandig zoekresultaten (dataselecties) met elkaar vergelijken en analyseren.