Door Cindy Lammers
We kunnen het hebben over Oekraïne, over de verschrikkelijke gevolgen voor de gewone burger aldaar, niet voor de rijke pief, want die komt er zoals gebruikelijk goed vanaf. We kunnen het hebben over de Nederlandse laksheid in het boycotten van Russisch bezit, over het feit dat BuZa-minister Hoekstra de Kamervragen hierover niet kan beantwoorden, ‘dat hij de informatie niet heeft’ en terug moet naar zijn ambtenaren om de Kamer later die dag wel te kunnen informeren vanaf een A4’tje. Over dat je in Nederland beter oligarch kunt zijn dan toeslagenmoeder. We kunnen het hebben over de leugens van Hugo en de miljoenen van Sywert, over het programma om de Haage informatiehuishouding en de bestuurscultuur naar een hoger plan te tillen, waar vele miljoenen in worden gepompt, en dat je niet hoopt dat het voorgaande hier de voorbode van is.
We hebben het er maar niet over. In de zin van ‘laat me niet lachen’, want we moeten het er juist wel over hebben. Op straat, tegen elkaar, op sociale media.
In deze IP vertelt journalist-factchecker Brecht Castel in een voorproefje van de aanstaande VOGIN-IP-lezing hoe belangrijk het is dat we allemaal leren kritisch naar bronnen te kijken – een manier om desinformatie tegen te gaan en zelf beter te kunnen oordelen. In ons allen schuilt een burgerjournalist, helemaal met de tools uit de OSINT-box. Blijf daarnaast gewoon de mainstream media volgen. Want daar zitten prima journalisten en ook zij maken steeds meer gebruik van open bronnen, of werken samen met burgers, zoals op NOS osint.
Wellicht kunnen zij (of wij, of samen) deze tools eveneens inzetten om te achterhalen wie de boekjes van Darwin heeft teruggebracht naar de Cambridge University Library, en wie ze ooit heeft gestolen. Dik twintig jaar is best lang: wat is er in die tussentijd gebeurd, waar hebben ze gelegen (bij iemand thuis, in een lade?), was er sprake van wroeging of juist warme liefde (de boekjes lijken de twee decennia geheel ongeschonden te zijn doorgekomen). Is dat met OSINT te achterhalen? Vast wel. Niet om de dief aan de schandpaal te nagelen, maar omdat ik zomaar het gevoel heb dat achter de terugbrengactie – inclusief begeleidend briefje met: Librarian. Happy Easter. X – een mooi verhaal schuilt. Dat kunnen we in deze tijd wel gebruiken.
Cindy Lammers is hoofdredacteur van IP.
Deze bijdrage komt uit het digitale magazine IP #3/2022. Klik op de onderstaande button om het hele nummer te lezen.
