De mediatheek van het Instituut Mens en Gezondheid van Fontys Hogescholen nam het initiatief voor een Blended Learning Lab-pagina in de elektronische leeromgeving N@tschool! Dit project, ELLES genaamd, kreeg eind 2016 een eervolle vermelding van het Victorine van Schaickfonds. Wat zijn de lessons learned van dit project?
Door: Alda de Weger
In tegenstelling tot de snel groeiende digitale toegang tot wetenschappelijke tijdschriften bleef het aanbod van educatieve Nederlandstalige ebooks lange tijd zeer beperkt. Het ontwikkelen van verdienmodellen voor uitgevers en digitale platforms kostte tijd en afstemming. Omdat de vraag naar specifieke titels voor de opleidingen wel steeds urgenter werd, ging de mediatheek van het Instituut Mens en Gezondheid met uitgevers in gesprek.
De stip op de horizon was Elles, havo-leerlinge in een ‘digitale klas’, die werkt met een laptop of ander device. Fysieke boeken zijn vervangen door elearning en allerlei verrijkt digitaal lesmateriaal. Kortom: generatie Elles leert anders.
De uitdaging voor het hbo is dan ook: welke vorm moet het onderwijs krijgen als deze leerlingen gaan instromen? Om die vraag te beantwoorden is vanuit de mediatheek het project ELLES gestart: E-Learning Lesmateriaal voor Effectief Studeren. De insteek daarbij was: het experimenteren en opdoen van ervaring met digitaal lesmateriaal, om straks klaar te zijn voor ‘generatie ELLES’.
Spin in het web
De rol van de mediatheek was in de voorbereidende fase die van spin in het web: de vraag vanuit het onderwijs vertalen naar uitgevers, aankopen van materialen en zorgen voor plaatsing in een geschikte omgeving. De werkwijze sloeg aan: in augustus 2015 was voor vierhonderd eerstejaars hbo-v-studenten een Blended Learning Lab gerealiseerd met digitaal studiemateriaal voor het vak Klinisch redeneren.
Blended learning, een combinatie van digitaal en contactonderwijs, wordt bij hbo-v vormgegeven in een flipped classroom-lesorganisatie. De contactlessen worden niet gebruikt voor kennisoverdracht, maar voor verwerking en verdieping van de stof die de student zelfstandig heeft voorbereid.
Het Lab bestond uit links naar enerzijds extern aangekocht materiaal als databanken, apps, ebooks, elearningmodules en anderzijds door docenten ontwikkelde e-clips, studiehandleidingen en instructies voor het gebruik van het materiaal.
Lessons learned
In de uitvoering van de pilot heeft de mediatheek gefunctioneerd als aanspreekpunt voor alle betrokkenen. Er zijn enquêtes uitgezet onder studenten en deze zijn vervolgens verwerkt. Dit leverde de volgende lessons learned op:
- Communicatie. De mediatheek heeft studenten op diverse manieren geïnformeerd over het Blended Learning Lab, maar er blijven studenten die het niet lezen.
- Flipped classroom onderwijs gaf de studenten keuzevrijheid in hun leerproces. Doordat het gebruik van het Blended Learning Lab facultatief was, was het minder intensief dan de mediatheek hoopte.
- N@tschool! Als platform werd de bestaande elektronische leeromgeving N@tschool! gebruikt. Vanwege de hiërarchische opbouw hierin, was het Lab zo diep geplaatst, dat het niet makkelijk vindbaar bleek.
- Digitaal bewustzijn bij de docenten varieerde nogal. Ervaren docenten hielpen minder ervaren collega’s. Het materiaal werd door docenten verschillend gebruikt; daardoor werd de ene groep studenten meer gestimuleerd om de tools te gebruiken dan de andere.
- Leerstijlen en keuze. Om voor iedere student iets interessants te kunnen aanbieden waren er verschillende soorten materialen beschikbaar. Dit leidde bij de een tot enthousiasme, bij de ander tot keuzestress.
- Technische uitdagingen. Het realiseren van een single sign-on toegang bleek nog niet voor alle materialen haalbaar, omdat diverse platforms niet compatibel bleken.
- Samenwerking met partners. De duidelijke stip op de horizon bleek een inspiratiebron. Speciaal voor het project hebben uitgevers hun content aangevuld of aangepast. Twee uitgevers zijn door project ELLES een duurzame samenwerking aangegaan.
- Financiën. Het instituut financierde deze pilot vanuit een research & development-budget. Hierdoor kon de mediatheek de materialen zonder kosten aan de studenten aanbieden en werden docenten niet geconfronteerd met studenten die het materiaal niet hadden.
De pilot heeft bijgedragen aan het nadenken over het onderwijs voor ‘generatie Elles’. Uit de initiërende en coördinerende rol, die naadloos aansluit bij de huidige, blijkt de kracht en meerwaarde van de mediatheek. Bij de verdergaande digitalisering van het onderwijs is voor hogeschoolmediatheken een mooie kans weggelegd om hun expertise in te zetten.
Alda de Weger is teamleider Mediatheek TF van Fontys Hogescholen
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2017. Het gehele nummer kun je hier lezen