De postacademische opleiding Informatie- en Bibliotheekwetenschap aan de Universiteit van Antwerpen wordt per september 2016 stopgezet. En na een lange tijd van onzekerheid over de plaats van de opleiding Graduaat Bibliotheekwezen en Documentaire Informatiekunde binnen de bachelormasterstructuur, is deze opleiding nu ingeschaald op het onderwijsniveau HBO5. De stand van zaken.
Door: Leen Liefsoens
Graduaat Bibliotheekwezen en Documentaire Informatiekunde (Graduaat BDI)
Volt Leuven en VSPW Gent
HBO5 onderwijsniveau
Na de invoering van de bachelormasterstructuur voor het hele hoger onderwijs op 1 september 2004 en het wegvallen van de graduaatstitel bij hogescholen en universiteiten, was er lange tijd onzekerheid over de status van de graduaatsopleiding BDI. Ondertussen heeft de opleiding een plek gevonden binnen het in 2009 ingevoerde HBO5-onderwijsniveau (Hoger Beroepsonderwijs met kwalificatieniveau 5). Dit is het niveau tussen het secundair onderwijs en een bacheloropleiding aan een hogeschool of universiteit. De opleiding wordt verzorgd door centra voor volwassenenonderwijs (CVO) en kent een modulaire opbouw. Het traject omvat drie studiejaren, een projectstage en een afstudeerwerk. Het gaat om een degelijke vaktechnische opleiding met daarbij aandacht voor een brede sociaalagogische vorming.
De modules kunnen geplaatst worden in vier grote thema’s:
- introductie in het beroepenveld waarbij ingegaan wordt op de verschillende werkvelden en typen bibliotheken;
- technieken waaronder documentbeschrijvingen, inlichtingenwerk, collectieontwikkeling en bibliotheekautomatisering;
- klant en organisatie met onder andere communicatievaardigheden, onderzoeksanalyse en marketing en ten slotte
- de stages en het projectwerk in het thema werkplekleren. De studenten worden opgeleid voor leidinggevende functies in openbare en wetenschappelijke bibliotheken en in documentatiecentra.
Initiatie Bibliotheek-, Documentatie- en Informatie- kunde (Initiatie BDI)
Qrios Genk, Volt Leuven, Encora Antwerpen, VSPW Gent en IVO Brugge
Secundair volwassenenonderwijs
In de initiatie-opleiding BDI staan bibliotheektechnieken en dienstverlening aan het publiek centraal. De opleiding wordt verzorgd door centra voor volwassenenonderwijs (CVO) en duurt één jaar. In zes modules leren de studenten onder meer snel en gericht omgaan met informatie, werken met de meest gebruikte classificatiesystemen en functioneren in een digitale bibliotheekomgeving. De opleiding bereidt voor op uitvoerende functies in openbare bibliotheken, speciale bibliotheken, schoolbibliotheken en documentatiecentra.
Archivistiek: Erfgoed- en Hedendaags Documentbeheer
Vrije Universiteit Brussel in samenwerking met Universiteit Antwerpen, Universiteit Gent en Katholieke Universiteit Leuven (Interuniversitair)
Master of Arts in de archivistiek (Master-na-master)
Een één jaar durende interpostuniversitaire archivistiekopleiding waarbij de studenten vijf verplichte vakken, een keuzevak, een masterproef en een stage doorlopen. De opleiding richt zich zowel op de klassieke archivistiek (voor het beheer van documenten uit het Ancien Régime en voor documenten die alleen nog historische waarde hebben) als op de moderne archivistiek (problemen die zich bij hedendaags documentbeheer kunnen voordoen). Ook archiefrecht en informatiesystemen hebben een plek in het curriculum. De studenten verwerven zowel een grondige theoretische basis als de praktische kennis die een archivaris nodig heeft voor een carrière met administratieve of culturele dimensies.
Initiatie Archief
Volt Leuven en VSPW Gent
Secundair volwassenenonderwijs
De initiatie Archief wordt verzorgd door centra voor volwassenenonderwijs (CVO) en duurt één jaar. In de opleiding wordt elementaire basiskennis en -vaardigheden aangereikt om als archiefmedewerker in uitvoerende functies in archiefinstellingen taken te kunnen verrichten op het gebied van materiële zorg, depotbeheer en dienstverlening. De opleiding is opgebouwd uit vijf modules die oriëntatie in het archiefwerk en inlichtingenwerk, verwerken en beheren van archiefstukken en het ontsluiten van archiefstukken omvatten.
Behoudsmedewerker Erfgoed
Volt Leuven en VSPW Gent
Secundair volwassenenonderwijs
De eenjarige opleiding Behoudsmedewerker Erfgoed bestaat uit zes modules en wordt verzorgd door centra voor volwassenenonderwijs (CVO). In de opleiding staan elementaire basiskennis en vaardigheden centraal die nodig zijn voor de goede preventieve zorg van het materiële erfgoed. Naast een kennismaking met de sector, ligt de focus op de cultureel erfgoedmaterialen zelf: documenten en foto’s, maar ook schilderijen, glas en keramiek om er maar enkele te noemen. De opleiding richt zich tot diegenen die al in de sector werken en binnen de eigen instelling verantwoordelijk zijn voor het behoud en beheer van het roerend erfgoed.
Restauratieopleidingen
Syntra West Brugge
Gecertificeerd beroepsonderwijs
Het West-Vlaamse opleidingscentrum Syntra West biedt in samenwerking met het Rijksarchief en het Stadsarchief Brugge, de archiefdiensten van Bisdom Brugge en Seminarie Brugge, het OCMW-archief, Erfgoedcel Brugge en Openbare Bibliotheek Brugge vier toegepaste ondernemersopleidingen aan:
- een tweejarige opleiding tot restauratievakman van papier,
- een tweejarige opleiding tot handboekbinder,
- een uit acht sessies bestaande opleiding voor het herstellen van bibliotheekboeken en
- een uit tien sessies bestaande opleiding creatief boekbinden.
Leen Liefsoens is redacteur van IP en senior informatiespecialist bij de bibliotheek van de Haagse Hogeschool.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 9 / 2015. Het gehele nummer kun je hier lezen.