OCLC heeft onderzoek gedaan naar de prioriteiten van bibliotheken in Nederland, Duitsland, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Gepeild werd welke initiatieven bibliotheken ontplooien, wat voor ideeën er leven over de dienstverlening en hoe bibliothecarissen op de hoogte blijven van de ontwikkelingen in hun vakgebied. Deelgenomen aan het onderzoek hebben onder meer bibliothecarissen, managers en directeuren. De belangrijkste bevindingen op een rij.
Door: Marie-José Klaver
Nederland
De hoogste prioriteit hebben voor Nederlandse bibliothecarissen de licenties van ebooks (academische bibliotheken) en de zichtbaarheid van de collecties (openbare bibliotheken). Het gebruik van de bibliotheek door OB-leden, studenten en onderzoekers zal de komende jaren veranderen. 85 procent van de bibliothecarissen verwacht dat de online bibliotheek steeds belangrijker zal worden. 8 procent verwacht dat het gebruik van digitale materialen gelijk zal blijven. 22 procent verwacht een toename van het gebruik van fysieke bibliotheekvestigingen en een gelijk percentage een afname. Het raadplegen van online bronnen en databases zal voor alle groepen gebruikers (studenten, onderzoekers en OB-leden) in de toekomst een belangrijke reden zijn om de fysieke bibliotheek te bezoeken.
Tot de populairste initiatieven die bibliotheken momenteel ontplooien behoren onder meer digitalisering (15 procent), oplossingen voor zoeken en vinden (14 procent) en diensten voor het onderwijs (5 procent). Op de hoogte blijven van ontwikkelingen in de bibliotheekwereld doet 92 procent van de bibliotheekmedewerkers door het lezen van vakbladen (InformatieProfessional, Digitale Bibliotheek en Bibliotheekblad). 37 procent leest biblioblogs (zoals Mijns Inziens van Edwin Mijnsbergen en Zeemanspraat van Bert Zeeman, hoofd van de sector Wetenschappelijke Informatie Geesteswetenschappen van de UBA). 31 procent gebruikt ook Twitter om zich te informeren over bibliotheektrends.
Duitsland
De hoogste prioriteit voor Duitse universiteitsbibliotheken hebben de licenties voor ebooks. Bibliothecarissen van openbare bibliotheken vinden geletterdheid en mobiele toe gang momenteel het belangrijkst. Zichtbaarheid van de collectie speelt geen rol volgens de antwoorden.
Ook Duitse bibliotheken hebben te maken met veranderingen onder invloed van digitalisering. In Duitsland verwacht 71 procent van de bibliothecarissen dat het gebruik van de online bibliotheek zal toenemen. 37 procent verwacht dat de fysieke bibliotheken meer gebruikers zullen trekken.
Gesprekken met vakgenoten zijn voor Duitse bibliothecarissen het belangrijkste middel om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in de bibliotheeksector. Ook vaktijdschriften spelen een belangrijke rol. 90 procent van de Duitse bibliothecarissen leest ze. Blogs worden door 28 procent van de bibliothecarissen gelezen. Twitter is slechts voor 7 procent van de Duitse bibliothecarissen een middel om op de hoogte te blijven.
Groot-Brittannië
De prioriteiten van medewerkers van openbare bibliotheken in Groot-Brittannië zijn het bewijzen van waarde van de bibliotheek aan burgers en het vormen van samenwerkingsverbanden met andere maatschappelijke organisaties. Academische bibliothecarissen zien toegang bieden tot ebooks en andere elektronische bronnen als hun prioriteit.
Ook in Groot-Brittannië denken bibliotheekmedewerkers dat de online bibliotheek steeds belangrijker wordt (78 procent van OB-medewerkers en 90 procent van de academische collega’s onderschrijven deze mening).
De belangrijkste initiatieven worden in openbare bibliotheken momenteel ontplooid op het gebied van ebooks en voor UB’s zijn gebouwen het belangrijkst.
Op de hoogte blijven van ontwikkelingen in het vakgebied doen de medewerkers van openbare bibliotheken vooral via gesprekken met collega’s en via websites. Academische bibliothecarissen noemen mailinglijsten als belangrijkste bron. Als enige groep noemen de Britten ook webinars (colleges via het web) als informatiebron. Vaktijdschriften worden door 77 procent van de medewerkers van openbare bibliotheken en 71 procent van de academische bibliothecarissen gelezen.
Verenigde Staten
Voor de Verenigde Staten wordt een onderscheid gemaakt tussen academische bibliotheken, HBO-bibliotheken (community colleges) en openbare bibliotheken.
Prioriteit in de academische en HBO-bibliotheken hebben in de VS net als in andere landen de licenties van ebooks. Op de tweede plaats komt de rol van de bibliotheek in het hoger onderwijs.
Voor de openbare bibliotheken heeft het bieden van internettoegang de grootste prioriteit. Op de tweede plaats komt voor de OB’s het aantonen van het nut van de bibliotheek aan gebruikers.
Medewerkers van UB’s verwachten net als hun collega’s van HBO- en openbare bibliotheken dat het gebruik van de online bibliotheek sterk zal toenemen. Vanwege die verandering willen de academische en HBO-bibliothecarissen meer servicepunten voor de bibliotheek in plaats van grote fysieke locaties. De medewerkers van Amerikaanse OB’s willen het liefste dat het aantal grote fysieke bibliotheeklocaties gelijk blijft of groeit. Zij hebben minder behoefte aan distributie van bibliotheekdiensten over verschillende locaties.
Mailinglijsten en weblogs zijn de belangrijkste middelen om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied voor medewerkers van alle Amerikaanse bibliotheken. Voor bibliothecarissen in OB’s spelen vaktijdschriften een grotere rol dan voor hun collega’s in UB’s en HBO-bibliotheken. Twitter speelt tot nu toe een kleine rol als informatiebron voor Amerikaanse bibliothecarissen.
Lezen Nederlandse bibliotheekmedewerkers blogs en vakbladen of volgen ze Twitter om op de hoogte te blijven?
De meerderheid van Nederlandse medewerkers leest vakbladen
92% leest vakbladen om op de hoogte te blijven van bibliotheektrends
Top-3 vakbladen
- InformatieProfessional
- Digitale Biblioteek
- Bibliotheekblad
Ruim eenderde van Nederlandse bibliotheekmedewerkers leest blogs
37% leest blogs om bij te blijven met bibliotheektrends
Top-3 blogs
- Zeemanspraat (Bert Zeeman)
- mijns inziens (Edwin Mijnsbergen)
- Jan Klerk
Twitter nog niet populair
69% gebruikt Twitter niet om op de hoogte te blijven van bibliotheektrends
Meest gevolgde Twitteraccounts
- Bibliotheek20 (@bibliotheek20)
- BertZeeman (@UBABert)
- Bibliotheekblad (@Bibliotheekblad)
Voor de volledige rapporten, zie: www.oclc.org/nl/nl/reports/ nl-libraries/default.htm
Deze bijdrage komt uit IP nr. 9 / 2012. Het gehele nummer kun je hier lezen