De Universiteit van Amsterdam (UvA) en de Rijksoverheid lanceerden samen het ICAI OpenGov Lab, een nieuw onderzoekslab gericht op zoektechnologie (information retrieval, IR) en natuurlijke taalverwerking (natural language processing, NLP). Het lab richt zich op het ontsluiten, verrijken en begrijpelijk maken van open overheidsinformatie.
Het ICAI OpenGov Lab begint met drie duale promovendi in dienst bij de Rijksorganisatie voor Informatiehuishouding (RvIHH) en verwacht binnen het eerste jaar uit te breiden naar vijf. De dagelijkse leiding is in handen van labmanager David Graus. ‘Veel van de ontwikkelingen binnen IR en NLP zijn goed toe te passen op het verbeteren van de vindbaarheid en bruikbaarheid van open overheidsdata’, zegt hij. ‘We kunnen met deze technologieën echt bijdragen aan een transparantere overheid en een beter geïnformeerde samenleving.’
AI voor open overheid
Het ICAI OpenGov Lab ontwikkelt AI-technologie op maat voor alle aspecten van open overheidsdata. Overheidstransparantie is immers van fundamenteel belang in een democratische samenleving. Overheden publiceren ook steeds vaker data. Zowel proactief als naar aanleiding van verzoeken, bijvoorbeeld via de Wet open overheid (Woo).
De missie van het lab is om de interpretatie, de vindbaarheid en het gebruik van deze open overheidsdata te verbeteren en te ondersteunen. Zo moeten de transparantie van en het vertrouwen in de overheid worden vergroot en moet uiteindelijk de democratische participatie worden versterkt. Samen met de overheid, onderzoekers, journalisten en burgers richt het lab zich op de volledige ‘levenscyclus’ van overheidsinformatie: van creatie en publicatie (aanbod) tot verantwoord gebruik en maatschappelijke impact (vraag).
Binnen het lab maken onderzoekers gebruik van de nieuwste methoden in zoektechnologie en natuurlijke taalverwerking, waaronder large language models (LLMs) en generatieve AI. Hierdoor kunnen omvangrijke verzamelingen overheidsdocumenten beter worden doorzocht, verrijkt en geïnterpreteerd.
WooGLe
De projecten in het ICAI OpenGov Lab maken waar mogelijk gebruik van de zoekmachine WooGLe. Deze biedt vrij toegankelijke zoekfuncties op openbaar gemaakte overheidsdocumenten (onder de Woo). De verrijkingen en software die het lab ontwikkelt, worden eveneens open source gepubliceerd. Hierdoor zijn de kennis en technologie die in het lab ontstaan breed inzetbaar voor andere toepassingen. Daarnaast werkt het nieuwe lab intensief samen met diverse partners.