De jonge Amerikaanse ondernemer Mitchell Davis (Bibliolabs) was begin december een van de keynote sprekers op de DISH-2013-conferentie in Rotterdam. Met het platform Biblioboard wil zijn bedrijf Bibliolabs bibliotheken tot content curators maken. En vooralsnog met succes.
Door: Frank Huysmans
In 2000 een bedrijfje in selfpublishing en printing on demand oprichten, in 2002 met je businessmodel worden weggelachen door uitgevers en in 2005 je toko voor goed geld aan Amazon verkopen. Het overkwam Mitchell Davis, een ondernemer uit Charleston (South Carolina, VS), met BookSurge. Onder de vleugels van Amazon heet het inmiddels CreateSpace: een website waar aspirant-auteurs hun pennenvruchten kunnen publiceren en via Amazon een potentieel miljoenenpubliek bereiken. Zonder tussenkomst van uitgevers of redacteuren.
Een volgende uitdaging vonden Davis en kompanen in de bibliotheekwereld. Wat hen trof, was dat er een enorm gat gaapte tussen de gebruikservaring die internetgebruikers inmiddels op het web gewend zijn (denk aan Amazon, Apple, Google, Netflix) en wat bibliotheken aan interfaces bieden. Dat gat zou wel eens hun gat in de markt kunnen zijn. Ze richtten het bedrijf Bibliolabs op.
In maart 2013 ging hun platform Biblioboard online, gericht op content curation: het bijeenbrengen van primaire en (degelijke) secundaire bronnen rondom een bepaald onderwerp. Biblioboard maakt het voor bibliotheken – en eigenlijk iedereen, ook uitgevers, docenten en artiesten – eenvoudig om curated content aan te bieden op een manier die die van Netflix en andere internetbedrijven kan evenaren.
Geen barrières aparte invoerbox. Dat kan simpeler én beter, dachten wij.’
Met de blik van een hedendaagse mediaconsument kijken naar wat bibliotheken en archieven doen op internet is verhelderend, stelt Davis. ‘Door de bril van een klant van Amazon of iTunes kijkend is het bijna lachwekkend absurd wat een moeite gebruikers zich soms moeten getroosten om een ePub- of een mp3-bestand via een bibliotheeksysteem op hun eigen apparaat te krijgen. Het is helemaal vanuit de fysieke bibliotheekwereld opgezet. Ons devies was: wat er ook gebeurt, het mag maar één inlogactie vergen om binnen te komen in het bibliotheeksysteem. Daarna moet alles met enkele klikken zonder beperkingen beschikbaar zijn, zonder extra betalingen of retourneringstermijnen.’
Content curation is king
Met Biblioboard ontwikkelden Davis en de zijnen een oplossing. Vanuit het leidende idee van content curation krijgt elk onderwerp een ‘tegel’. Door daarop te klikken, krijg je een reeks bronnen te zien die door een ter zake kundige rondom dat onderwerp zijn verzameld. Biblioboard maakt het voor de curatoren ook eenvoudig om die bronnen bijeen te brengen. Het uploaden van gedigitaliseerd werk uit de eigen collectie is een mogelijkheid, maar ook het putten uit de publieke domein-collecties van onder andere het Internet Archive en de Library of Congress is binnen de Biblioboard-omgeving mogelijk.
Het bedrijf biedt ondersteuning en training aan bij het leren cureren. Als er eenmaal een mooie collectie bijeen is gebracht, is die eenvoudig om te zetten naar een app die als visitekaartje van de bibliotheek dienst kan doen. De British Library deed dit al met haar ‘19th century collection’-app.
Community publisher
Wat betekent de nadruk op het cureren van de eigen collectie voor de werkwijze van bibliotheken, vragen we aan Davis. ‘Als een bibliotheek een licentie heeft gekocht, kan ze als een lokale uitgever, als een community publisher gaan optreden. Hier en daar zie je al bibliotheken die plaatselijke kunstenaars en muzikanten uitnodigen om hun werk via ons platform te publiceren. Zo wordt de bibliotheek de spin in het informatieweb van de gemeenschap.’
‘In zo’n geval moeten bibliotheek en kunstenaar wel een licentieovereenkomst sluiten. Bijvoorbeeld om de bibliotheek te vrijwaren van eventuele auteursrechtelijke claims. Hetzelfde doen wij als Biblioboard op onze beurt met de bibliotheken. Zij moeten verklaren dat ze geen auteursrechtelijk beschermde content weergeven.’
Boekhandelsfunctie
De vraag is of bibliotheken zo niet te veel op de stoel van de uitgever gaan zitten. En welke rol heeft de boekhandel nog in zo’n model? Davis heeft hier een duidelijk antwoord op: ‘In de VS zijn grote boekhandelsketens ten dode opgeschreven. Al drie jaar lang verwacht iedereen dat Barnes & Noble op de fles gaat. De vraag is alleen nog wanneer ze eindelijk door de zure appel heen gaan bijten.’ ‘Voor gespecialiseerde boekhandels zal wel een niche blijven bestaan. Uitgevers beseffen op hun beurt dat bibliotheken kunnen bogen op een enorme goodwill bij de mensen. Ze zien hen steeds meer als partners in het bereiken van hun markt. Het zou goed kunnen zijn dat bibliotheken de functie van de boekhandel overnemen nu bezit minder belangrijk wordt dan toegang. Je zult ook bibliotheken en boekhandels zien samengaan.’
MARC must die
Mitchell Davis en zijn partners zijn zelf niet uit de bibliotheekwereld afkomstig. Ze moesten zich dan ook inwerken in de wereld van catalogi, thesauri en metadata. ‘We zijn op zoek gegaan naar de meest gangbare standaard in de beschrijving van collecties. Dat bleek MARC te zijn. Die zijn we toen maar gaan gebruiken.’
‘In het laatste jaar heb ik uit gesprekken met bibliotheekexperts geleerd dat dit misschien niet de meest vooruitstrevende standaard is. Ik maakte kennis met de kreet “MARC must die!”. We bekijken nu of we daar iets mee moeten doen. Je moet in de digitale wereld niet de illusie hebben dat je product ooit helemaal af is. Het vergt voortdurende aanpassing.’
‘Naast de Library-variant, een soort bulklicentie, is er ook een variant van Biblioboard voor individuele gebruikers. Er zijn kunstenaars die daar gebruik van maken, en er is een professor die een digitaal collegedictaat heeft gemaakt voor zijn studenten. Als er eenmaal een kritieke massa is van bijvoorbeeld kunstenaars, gaan we kijken of we daar een soort kunsttijdschrift van kunnen maken. Geen idee of dat lukt. En dat maakt deze business zo interessant.’
Frank Huysmans is redacteur van InformatieProfessional.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2014. Het gehele nummer kun je hier lezen