De macht die big tech in het medialandschap heeft, is niet zonder risico. ‘Het gevaar is dat de democratie wordt uitgehold’, zegt Theresa Seipp. Haar proefschrift biedt een kader voor een ‘digitale-mediaconcentratiewet’ in de hoop het tij te keren.
Ondanks de machtsverschuiving richt de wetgeving rond mediaconcentratie zich nog steeds op traditionele media, schrijft Seipp. ‘In Nederland zijn die wetten al niet erg streng, waardoor bijvoorbeeld uitgever DPG Media zoveel kranten kan bezitten. Maar bedrijven als Google en Microsoft hebben nog grotere monopolies op de markt. Zij worden niet op dezelfde manier beperkt als traditionele nieuwsmedia.’
President Musk
Seipp schetst in haar proefschrift het scenario dat X-eigenaar Elon Musk de president van de Verenigde Staten van Amerika wordt. Dat is al bijna werkelijkheid nu Musk in het kabinet van Trump komt. ‘Dit is wat er gebeurt als mensen veel macht krijgen door simpelweg rijk te zijn. Het laat ernstige democratische tekortkomingen zien en het zou een wake-upcall moeten zijn.’
Meer regelgeving
De afgelopen jaren is er wel veel gebeurd. Zo zijn de Digital Services Act (DSA), de Digital Markets Act (DMA) en de European Media Freedom Act van kracht geworden. ‘Er zijn een bewustzijn en bereidheid om de macht van grote techbedrijven aan te pakken, maar het is nog steeds moeilijk omdat deze bedrijven een enorme lobbykracht hebben. Bovendien hebben we betere alternatieven nodig voor de diensten van grote techbedrijven.’
Tegenmacht
In het ideale geval zou Europa zijn eigen publieke infrastructuren en socialemediaplatforms hebben en kunnen concurreren in de ontwikkeling van technologie en AI. Moeilijk volgens Seipp, omdat slechts enkele grote techbedrijven een sterke data- en rekenkracht hebben en kleinere start-ups daar nauwelijks tegenop kunnen. Maar mediaorganisaties en andere instellingen en ook individuen hebben wel degelijk een keuze en kunnen een vorm van tegenmacht uitoefenen. Als voorbeeld noemt ze het vertrek van verschillende nieuwsorganisaties bij platform X.
Proefschrift
Theresa Seipp maakt deel uit van het Instituut voor Informatierecht (IViR) aan de Universiteit van Amsterdam. Ze verdedigt haar proefschrift ‘Media Concentration 2.0: Regulating Platform Opinion Power in a Concentrated Digital Media Ecosystem’ op 20 december.