Hoe kun je je klanten optimaal gebruik laten maken van de bibliotheekruimte en de collecties? Verander je bibliotheek met Internet of Things–technieken en andere technische toepassingen in een Smart Library. Lars Binau, teamleider Innovatie bij de bibliotheek van de DTU (Danmarks Tekniske Universitet), vertelt over ‘zijn’ Smart Library.
Door: Marjo Bakker
Niet iedereen is bekend met het fenomeen ‘smart library’. Wat houdt de DTU Smart Library precies in?
Lars Binau: ‘We zijn in 2013 gestart met het concept van de DTU Smart Library als reactie op problemen met het binnenklimaat van de bibliotheek. We weten hoeveel invloed persoonlijk comfort heeft op het leerproces. De mogelijkheid voor onze klanten om dat comfort naar eigen believen in te richten, namen we daarom als uitgangspunt voor een nieuwe kijk op onze bibliotheek. Comfort heeft te maken met de hoeveelheid warmte of kou, tocht, geur, licht, geluid, mensen, meubilair, maar ook met het je veilig voelen in een bepaalde omgeving. Bibliotheekbezoekers krijgen via de techniek invloed op die zaken. Zo kunnen ze in bepaalde delen van de bibliotheek zelf het lichtniveau aanpassen.’
‘Anno 2017 heeft de smart library zich ontwikkeld tot een “indoor living lab” en houden we ons als bibliotheek bezig met datamanagement, big data, e-science, Internet of Things LAB, Industry 4.0 [de 4e industriële revolutie gebaseerd op data; red.], facility management, data voor beleid en met duurzaamheid. Studenten en onderzoekers kunnen in de bibliotheek smart technologieën ontwikkelen, testen en presenteren en hebben toegang tot alle verzamelde data om zowel kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeken te doen.’
Welke nieuwe smart technieken komen eraan?
‘Er staan niet zozeer nieuwe technieken op stapel. De ontwikkeling zit hem nu in het combineren van verschillende databronnen. Wij zijn een bibliotheek van een technische universiteit en we geloven dat het opzetten van een Internet of Things-infrastructuur waarin data van verschillende sensoren verzameld wordt en vervolgens beschikbaar wordt gesteld aan ons publiek, een bepaalde “magie” zal bewerkstelligen.’
Jullie verzamelen veel data. Hoe gaan jullie om met privacy?
‘Wat betreft gegevensbescherming zijn we gehouden aan de Europese wetten. We werken nu alleen met anonieme data. Maar samen met onze juridische adviseurs gaan we na of het ook mogelijk is om via persoonlijke voorkeuren van bezoekers onze diensten aan diezelfde bezoekers te optimaliseren, in de bibliotheek en uiteindelijk op de hele campus. Een voorbeeld van deze optimalisering is om een bezoeker te wijzen op een goede studieplek in de bibliotheek op basis van bezettingsgraad en eerdere voorkeuren.’
Wat heb je nodig om een smart library te worden?
‘Ik denk dat bibliotheken uiteindelijk min of meer automatisch smart worden. Nieuwe gebouwen worden smart opgeleverd en smart toepassingen kun je straks als kant-en-klaar product installeren. Het begrijpen van data – hoe het te verzamelen, verfijnen, analyseren en visualiseren – is een nieuwe competentie voor bibliotheekmedewerkers, nodig om het gebruik van een bibliotheek te optimaliseren en misschien ook om de visie van open science en de bibliotheek als een democratische instelling te waarborgen.’
Marjo Bakker is vakreferent bij NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies.
Deze bijdrage komt uit de KNVI jaarcongresspecial (bijlage bij IP nr. 7 / 2017). Het gehele nummer kun je hier lezen.