Door: Edwin Mijnsbergen
‘Je smartphone wegdoen is de nieuwste digitale trend,’ kopte 360 Magazine vorige maand. Met een verwijzing naar een veel uitgebreider artikel van de Financial Times (FT) werd gesteld dat ‘steeds meer mensen hun smartphone wegdoen omdat ze niet langer permanent op een schermpje willen staren naar foto’s en berichten. De smartphone refuseniks kiezen voor een gewone gsm waarmee ze alleen kunnen bellen en gebeld worden.’
Ik vond het een opmerkelijk bericht. Ik ken weliswaar een paar mensen die er niet over piekeren om hun klassieke mobieltje (zonder apps en internetaansluiting) te ruilen voor een smartphone, maar dat is absoluut een minderheid. In de loop van een paar jaar heb ik zelfs de meest verstokte internetweigeraars zien zwichten voor de verlokkingen van de topmodellen van Apple en Samsung.
Ik las het artikel van FT daarom zelf ook, en constateerde dat de kop licht overdreven was. In 2015 werden er wereldwijd nog 44 miljoen ‘domme mobieltjes’ (2 procent van de markt) verkocht, maar zeker niet alleen aan mensen die smartphones bewust weigeren. Het gaat bijvoorbeeld ook om mensen in ontwikkelingslanden, die een smartphone niet kunnen betalen of gebruiken, en daarom kiezen voor de simpele variant. Ik zou bewust weigeren nog geen trend durven te noemen in ieder geval, hooguit een verschijnsel.
Maar dat woord ‘refusenik’ is prachtig. Bij mijn weten bestaat van dat woord geen Nederlandse variant, maar in de Etymologiebank vind je wel de oorsprong, onder het woord ‘Beatnik’: ‘In het Amerikaans is de uitgang Oost-Jiddisch -nik productief om een persoon te typeren, zoals bijvoorbeeld refusenik voor een jood die van de Sovjet-autoriteiten geen uitreisvisum kreeg.
De algemene bekendheid van het Sovjetse ruimteschip Spoetnik kan mede van invloed zijn geweest op het ontstaan van beatnik. In december 1957 werd -nik korte tijd populair in Engelstalige kranten om de spot te drijven met een mislukte spoetniklancering: flopnik, kaputnik en dergelijke.’ Hoe je dat in het Russisch zegt? Otkaznik. Je kunt het maar weten.
Edwin Mijnsbergen is redacteur van IP en freelance informatiespecialist.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 3 / 2016. Het gehele nummer kun je hier lezen.